• Cerca general
  • Cerca per camps
  • Cerca per matèries

 

 

 

 

 

Id MCEM: 451

Ciutat Barcelona

Biblioteca / Arxiu:  Biblioteca de la Universitat

Signatura: Ms. 943

Signatures antigues: N-XIV, X-9-10, 8-4-111, 17-4-13

Data: XVII in.

Llengua:  Llatí, catalā, castellā

Suport: Paper

Mides: 220 x 155 mm

Folis: 2 + f. 1-655 en llapis + 5

Copista: Diverses mans

Enquadernació:  Pergamí

Llom: "Manuscrip. div. mater."

Procedència: 

Estat de conservació: 

Ornamentació: Notes al marge

Matèries: Dret

Autor:  Nuño de Acosta (doc. 1608-1615). Alonso Guillén de la Carrera (m. d. 1623). Antonio Pichardo Vinieza (1565-1631)

Títol:  [Tractats jurídics]

Contingut

[1] F. 1-[42v]: "Ad principium tituli primi libri 2i Institutionum imperialium, inscripti De rerum divisione". Inc.: "Cum [ratllat ceterarum rerum] imperator Justinianus". Expl.: "accipitur pro adverbio interdum et sic non obstat. Finis huius tituli. Ad laudem Dei omnipotentis et beate Mariae virginis, sub invocatione Hilarii [?] et divorum Jacobi et Onophrii, Fransisci et Joannis".
[2] F. 43-[52v]: "Ad titulum 2m: De rebus corporalibus et incorporalibus, infra hoc librum 2 Institutionum imperialium". Inc.: "Totus hic titulus transcriptus est ex l. i". Expl.: "tit. De usucapionibus. Et haec de hoc titulo De servitutibus rusticorum et urb. praediorum".
[3] F. [58-86v]: "Belenguer". Al f. 59: "Ad librum 2um Institutionum et titulum primum De rerum divisione et adquirendo earum dominio, a doctore Joanne Bernardo Belenguer, anno 1612". "Ad rubricam". Inc.: "Cum Caesarum omnium invictissimus, imperator noster Justinianus". Expl.: "et solvitur textus et titulus. Ad titulum Institutionum de usucapionibus et longi temporis praescriptionibus. Ad rubricam".
[4] F. 87-[117v] [J. B. Belenguer]. "Ad titulum De usucapionibus et longi temporis praescriptionibus". "Ad rubricam". Inc.: "Postquam imperator noster Iustinianus". Expl.: "Cum quibus finit huius textus disputatio et totius tituli materia, [ratllat anno] die 23 anno 1613. Laus Deo".
[5] F. 118-[160v]: "Ad titulum De actionibus 6m libri 4i Institutionum imperialium". "Ad rubricam". Inc.: "Quamvis inter tria juris civilis elementa". Expl.: "et ita in reliquis actionibus prejuditialibus procedit. Et haec de hoc. Ad § Sic itaque discretis. Infra hoc nostro titulo".
[6] F. 167-[224]: "Ad rubricam De actionibus, titulum 7 libri 4". Inc.: "Omissis huiusse tituli laudibus". Expl. (s'interromp): "qui convenitur subjectum exemplum actionis de peculio, qua una proprie [...]".
[7] F. 225-[230v]: "Ad textum perdifficilem in l. Nemo s. tit. De duobus reis, interpretatio a subtilissimo Nunno Acosta in hac salmanticensi schola facta anno Domini 1608". Inc.: "Rogando saepe imperastis michi, domini mei". Expl.: "ut bene advertit Ronchegallus hic n. 3, vers. haec sententia". Nota al final: "Lo Acosta era gran subjecte y portuguès, y en Salamanca li feren grans tiros los cathedràtichs y pretensors perquè feya coses incre¨ybles, legint de repente en qualsevol punt que li donassen; y tandem perdé lo enteniment. Anima eius requiescat in benedictione. Amen, amen".
[8] F. 231-257: "Ad rubricam Codicis De pignoribus et hypothecis, a doctore sapientissimo nobili de Carrera, salmanticensi interprete, et a me, sub tanto praeceptore, Laçaro Vilallonga, accipiente anno 1610". Inc.: "Quamvis interdum pignus pro obligatione ipsoque contractu accipiatur". Expl.: "in declaratione legis regni limita., 7".
[9] F. [258v-270v]: "Ad l. 4 hoc tit. Codicis De pignoribus, a doctissimo Ludovico Pardo, Codicis justinianei antiquiore interpraete in salmanticensi hac nostra schola, anno 1611 facta interpretatio". Inc.: "Pauca scripsere interpretes ad hanc legem". Expl.: "ut concludit noster textus, cuius et nos concludamus disputationem. Die 5 marcii 1611. Ad laudem tamen optimi Dei".
[10] F. 271-[279]: "Ad textum in l. Distractis 14, l. Persecutione 24 et ad augustam Hoc si debitor, Codicis hoc tit. De pignoribus interpretatio a sapientissimo Ludovico Pardo, in hac salmanticensi schola Codicis antiquiore interpraete, die 8 martii anno 1611". Inc.: "Rem agredimur quotidianam". Expl.: "Ego tamen iniquis temporis spatiis praeclusus colophonem hic statuo laboribus et vigiliis certe meis, Salmanticae, 16 die marcii anno a Virginis partu 1611".
[11] F. 284-[288v]: "Ex l. Decem 116 Dig. De v. oblig.". Inc.: "1. Pervulgata nec minus in foro quam in scholis frequens illa nostrorum vox". Expl.: "ut habet vulgata juris regula".
[12] F. 289-[299v]: "Ad textum in lege rodia De iactu, a domino doctore Joanne Antonio de Costas y Luvie, imperialis et maioris Divi [ratllat collegii] Jacobi collegii meritissimo alumno, necnon imperialium Institutionum catedrae dignissimo interprete anno 1630". Inc.: "Lege rodia cavetur ut si levandae navis causa". Expl. (s'interromp): "omnium illorum qui in nave sua feruntur [...]".
[13] F. 300-[335v]: "Ad textum difficilem in l. Frater a fratre, tit. De condictione indebiti". Inc.: "Africani responsum egredior interpretandum". Expl.: "tit. De rebus cred.".
[14] F. 339-[394v]: "Ad celebrem et valde difficilem textum in l. Frater a fratre 38 D. De condictione indebiti, a doctore don Alonso de la Carrera, Salmanticae interprete subtilissimo". Inc.: "Species seu casus nostrae legis". Expl.: "Et cum his absolvitur interpretatio legis. Ad laudem Dei optimi, maximi et virginis Mariae".
[15] F. 395-[458]: "Ad titulum De obligationibus lib. 3, tit. 14, Instituta". "Ad rubricam". Inc.: "Hic titulus cum sequentibus aureus est". Expl.: "Et haec dicta sufficiant de contractibus et de explicatione huius tituli, die 2 junii 1634, primo anno meae lecturae. Finis".
[16] F. 461-[479v], al marge: "Institu[...], anno 2º". "Ad titulum Institutionibus [sic] De obligationibus, a doctore Joanne Monpha [al marge intellige Monphá [i. e. Montfar]], anno 1605". Inc.: "[ratllat Proemium] Ad rubricam". Inc.: "Facturus obligationum interpretationem". Expl.: "tit. De obligationibus et Accionibus".
[17] F. 485-518: "Ad titulum 13 libri 3 Institutionum imperialium: De obligationibus titulo generali, 1629". Inc.: "Tituli huius continuatio". Expl.: "non simul obligati ab Ulpiano pro tutore".
[18] F. 525-[545]: "Ad titulum De hereditatibus quae ab intestato deferuntur, lib. 3 tit. 1 Institutionum imperialium". "Ad rubricam". Inc.: "Utilitas huius nostri tituli quotidiana et frequens est". Expl.: "ut sint illi qui in potestate morientis sunt".
[19] F. 559-594 [Comentari d'alguns títols dels Instituta, ll. i (en llatí)]. Inc.: "Juri operam daturo nosse oportet unde nomen iuris descendat, etc.". Expl.: "et Ottomanus sic".
[20] F. 600-613: "Ad legem primam tit. De adoptionibus"; al marge: "Interpretatio ad 10 leges huius tituli breviter". Inc.: "Filiosfamilias, id est paternae voluntati et potestati subiectos". Expl.: "Et finit titulus et annus et lectura domini doctori Joanni Porteras, signata in sertoriana oscensum achademia die 25 maii anno 1601, Oscae".
[21] F. 616-[639v]: "De tutelis". Inc.: "Sed controverti solet an talis tutor, a praetore confirmatus, sit testamentarius an dativus". Expl.: "in potestate patris [...]".
[22] F. 640-655: "Ad rubricam tituli De testamentis ordinandis apud imperiales Institutiones". Inc.: "Istius tituli ad praecedentes varias adducunt doctores continuationis rationes". Expl.: "[ratllat fol.] verbo Intestabilis".
 

Observacions: 

El volum aplega comentaris escolars de dret civil de professors i estudiants de Salamanca i Osca, alguns d'origen català. Cf. la nota d'un dels copistes dels tractats: "Memòria sia com lo dilluns de Carnestoltes de 1611 escriguérem en Salamanca y se legí en totes les càthedres ab tanta quietut com los demés dies de l'any, salvo que al doctor Pichardo li donaren la sobrescrita letrilla y prometé al que millor la glosaria un parell de guans, y axí cumplí sa paraula" (f. [262]; sobre A. Pichardo Vinieza veg. Esperabé 1914-1917: II, 496-497). La "letrilla" es copia al final del f. 261v; inc.: "Burlas con veras mescláys". Per a dades estadístiques sobre la presència d'estudiants de la Corona d'Aragó a Salamanca veg. Kagan 1981: 160-161, 252-254, 289, i Rodríguez-San Pedro 1986: III, 185-255.

El Belenguer de [3] i [4] és potser el jurista homònim d'Osca que consta com a autor d'un ms. siscentista de la BHUV (Gutiérrez del Caño [1913-1914]: I, 70, 207). A la Universitat d'Osca apareix documentat el 1614, regentant càtedres de dret, un "doctor Belenguer" (Arco Garay 1912: I, 126, 127, 212).

Al f. [484v]: "Procura de na Vilalta, 26 maii 1626, en poder de Anthoni Seguí". Al f. 514, proves de ploma d'una mà coetània; s'hi llegeix el nom "Don Luis de Moncada".

[MTS]
 

Bibliografia: 

DESCR.: Miquel i Rosell 1958-1969: II, 483-485. Repertori 1474-1620: II.1, 256-259. // EST.: [7] Esperabé 1914-1917: II, 457-458. [8, 14] Íd.: II, 480. [9, 10] Íd.: II, 443, 445.

 

 

 


 

Institut d'Estudis Catalans. Carrer del Carme, 47; 08001 Barcelona.
Telèfon +34 932 701 620. Fax +34 932 701 180. informacio@iec.cat - Informació legal