• Cerca general
  • Cerca per camps
  • Cerca per matèries

 

 

 

 

 

Id MCEM: 746

Ciutat Girona

Biblioteca / Arxiu:  Arxiu Capitular

Signatura: Ms. 69

Signatures antigues: 960; 20,e,16

Data: XV ex.-XVI in.

Llengua:  Catalā, llatí

Suport: Paper (f. [1] prel.: pergamí)

Mides: 295 x 210 mm

Folis: 1 + f. I-CCLXXXI amb numeraciķ de Carbonell

Copista: Pere Miquel i Francesc Carbonell, amb addicions d'altres mans, entre les quals Jeroni Pujades i, probablement, Jeroni Pau

Enquadernació:  Pergamí en forma de cartera, amb sivella

Llom: De Jaume Villanueva: "P.i M.is C.i Adversaria 1492"; "Ip[so] in libro sunt pleraque epigrammata et opera egregia, de aliis comendatur quas per totum manu mea scripsi", etc.

Procedència: 

Estat de conservació:  Restaurat (1988)

Ornamentació: Algunes rúbriques i calderons en vermell; alguna rúbrica en blau. A tota pàgina i a dues i tres columnes

Matèries: Epigrafia , Miscelˇlānies historicodocumentals , Poesia

Autor:  Pere Miquel Carbonell (1434-1517) (comp.). Bartolomeo Fazio (c. 1400-1457). Joan Ramon Ferrer (m. 1490). Alessandro Geraldini (1455-1525). Antonio Geraldini (c. 1448-1488). Jeroni Pau (m. 1497)

Títol:  Adversaria

Contingut

F. [1] prel.: "Codex epigrammata, epistolas et alia quamplurima continens, in quo sunt aliqua raptim scripta quae sunt emendatione digna quasi per totum manu mea scripta" [entre notes i una recepta "per a fer bona vista"].
F. [1v] prel. [Notícies sobre la mort de Joan Ros (1491), Jaume Ros (1504), Joan Cotxa (1510) i el rei Ferran (1516) (en llatí)].
[1] F. I [Carta de Francesc Casa-saja, Claranus, a Jeroni Pau. Barcelona, 23 de maig de 1475]. "Epistola in laudem Petr[i] Michaelis Carbonelli, Barcinonis tabellionis, ab egreg[io vi]ro Francisco Cassagia, pontificii iuris interprete, edita et directa probissimo ac scientissimo Hieronymo Paulo, jureconsulto barcinonensi, apud urbem nuper degenti, quia Romam [ratllat reversus fuerat] iter fecerat ex nostra urbe Barcinona". Inc.: "Vir egregie, apud tabernam scriniariam nostri percelebris Carbonelli".
[2] F. I-Iv [Carta de Francesc Casa-saja a Pere Miquel Carbonell. Barcelona, 16 de juliol de 1450]. "Franciscus Casassaia ad Petrum Michaelem Carbonellum". Inc.: "Magna demum est tibi insita litterarum aviditas". Al marge: "Anno jubileo, id est MCCCCLº".
[3] F. II, al marge: "Diffinitio orthographiae". Inc.: "Orthographia est scientia recte scribendi".
[4] F. III-X [Matthaeus Silvaticus. Pandectarum].
F. III-VIIv, dalt: "Jesus Christus". "Inclyto atque gloriosissimo Ferrando [corr. sobre Ferdinando], Siciliae regi, Angelus Cato Supinas de Benevento, philosophus et medicus, foelicitatem". Inc.: "Cum saepe mecum ipse ante actae vitae tuae rationes consydero, sapientissime rex". Al marge del f. IV: "Opus Pandectarum habeo penes me".
F. VIIIv-X: "Incipit liber cibalis et medicinalis Pandectarum Matthei Silvatici, medici de Salerno, et gloriosissimo Roberto, regi Siciliae, inscriptus". Inc.: "Quia ob nominum controversiam litigium oritur". Al marge del f. X: "Amplius non prosequor quia ipsum librum Pandectarum emi pretio exoluto".
[5] F. XI: "In civitate seu urbe romana sunt quinque ecclesiae patriarchales, quae sequuntur".
[6] F. XII-XIII [Roberto Caracciolo]. "Epistola venerabilis clarissimique in sacra theologia magistri fratris Rothberti Caraczoli de Licio, ordinis minorum, ad reverendissimum et illustrissimum dominum dominum Joannem de Aragonia, serenissimi domini nostri domini Ferdinandi, regis Siciliae etc., filium et locuntenentem generalem apostolicae sedis protonotarium, in qua sua docilitas comendatur". Inc.: "Reverendissimo patri et domino domino Joanni de Aragonia, christianissimi regis Ferdinandi filio, sedis apostolicae dignissimo protonotario, frater Robertus Caraczolus de Liceo, ordinis minorum, sacrae theologiae magister, humiliter se commendat: Inter preclarissimas virtutes tuas ingentesque animi dotes".
[6a] F. XIII: "Aristotelis II Rhetorice: “Timor facit homines consiliativos"'.
[7] F. XIIII [Jeroni Pau. De fluminibus et montibus Hispaniae (fragment)]. "Hieronymi Pauli, barcinonensis, ad reverendissimum dominum cardinalem valentinum, sacrosanctae romanae ecclesiae vicecancellarium". "Elegia". Inc.: "Quis non miretur, stupeat, veneretur, adoret". Al marge: "Huius Hieronymi Pauli codicem amplius scribere nolo, cum alio in loco scriptum litteris impressis habeo".
[8] F. XIIIIv [Inscripcions d'Elx, "prope Alacant", Xàtiva i Dènia].
[9] F. XV-XXXVIIIv [Inscripcions de les corones d'Aragó i Castella, Itàlia i Grècia]. "Epigrammata in lapidibus sive marmoribus sculpta tam Romae et Barcinonae quam Tarraconae, quam etiam in Hispania accipe, Francisce, fili charissime, vel sic quiritum [interl. aliorumque civium] veterum monumenta ex Hispaniarum marmoribus lapidibusque eruta, [ratllat per viros litteratos et ex eorum p...] per Petrum Michaelem Carbonellum, regium archivarium, Barcinonae ortum". Primera rúbrica: "[Ratllat Barcinon. urbs] Barcinonae [ratllat urbs; interl. intra moenia vetera] apud domum nobilis Berengarii de Requesens, scilicet in pariete iuxta aedem sacram sanctorum Justi et Pastoris". Inc.: "L. CAECILIVS L. F.". Al marge: "Bis, quia infra".
Conté, entre d'altres:
[9a] F. XVIv: "Romae in marmore antiquissimo". Inc.: "Roma vetus, veteres dum te rexere quirites [ms. quiretes]".
[9b] F. XVII: "Epigramma huiusmodi in laudem gloriamque et honorem Dei ac immaculatae semper virginis Mariae, matris suae, edidi ego quidem Petrus Michael Carbonellus, regius archivarius et notarius publicus Barcinonae, sculpsitque quidam alamannus, Girardus nomine, repositum in fronte camarae meis impensis operatae in loco vulgo nuncupato [al marge lo trast de] Sanct Pere hospitalis Sanctae Crucis Barcinonae [ratllat die vicesimo primo mensis novembris; al marge pridie calendas februarias] anno Christi millesimo quingentesimo [ratllat nono] decimo". Inc.: "Immaculata Virgo" [en majúscules; veg. 14].
[9c] F. XVIIv [Francesc Vicent]. "Franciscus Vincentius edidit hoc epigramma ad tumulum divi religiosissimi domni Joannis Fortis, presbyteri monachi [ratllat ordinis cartusiensis] coenobii Schalae Dei, ordinis cartusiensis, in dioecesi tarraconensi, qui anno aetatis suae [ratllat vicesimo] vicesimo secundo ipsam religionem ingressus est ibique [interl. anno] quadraginta quattuor in sanctissima religione vixit, diem autem suum clausit extremum pridie idus maii hora secunda post intempestam noctem anni salutis mi quadringentisimi sexagesimi sexti". Inc.: "Cultorum Christi quos saecula nostra tulerunt" [en majúscules].
[9d] F. XXIIv-XXIIIv: "Has ego leges nuper Romae transcripsi ex aliena tabula quae sita est in templo Sancti Joannis Lateranensis, cui ut puto principium deerat".
[9e] F. XXIIIIv: "Epigramma Titi Livii, patavini".
[9f] F. XXXIIIv [Suetoni]. "Suetonius in C. Caesaris vita". Inc.: "Non Bibulo qui nuper sed Caesare factum".
[9g] F. XXXIIII [Adrià]. "Verba Hadriani in morte". Inc.: "Animula vagula blandula".
[9h] F. XXXV: "Epigramma Sybillae". Inc.: "Miror quur aliis quae pandere fata solebas".
[9i] F. XXXVIIv: "Titulus crucis". "Scriptum in quadam urna marmorea reposita tempore domini Constantini imperatoris christianissimi in cacumine parietis cuiusdam arcus situs in ecclesia Sanctae Crucis in Hierusalem Rome, cui deserviunt monarchi cartusiensis ordinis [...], repertus fuit illo anno deditionis regni Granatae factae serenissimo domino Ferrando II, rege Aragonum, II die [ratllat februarii; interl. januarii] anno Christi MCCCCLXXXXII [...]". Sota, versos; inc.: "Aspice divini clarissima signa triumphi" [4 v.] i "Omnium foelix quae nos nunc parturit aetas" [4 v.].
[10a] F. XXXVIIII-XLV: "Alphabetum pro legendis noscendisque veterum monumentis, erutum per Petrum Michaelem Carbonellum, barcinonensem regiumque archivarium".
[10b] F. XLV-XLVv: "Sequuntur litterae sive charactares in marmoribus sive lapidibus antiquissimae, numeros quamplurimos importantes, ut sculptae sic stabant".
[10c] F. XLVv: "Ponderum notae Prisciani gramatici semis alicuius rei notatus per F.".
[11] F. XLVI-XLVIIII: "Sequuntur pleraque verba quae non ut iacent sed aliter intelliguntur, ordine alphabeti, incipiendo a C littera, cum A litteram in originali comperire nullatenus potui".
[12] F. XLVIIIIv-Lv [Inscripcions de Barcelona, Tarragona i Empúries]. Primera rúbrica: "In lapide marmoreo maximo [ratllat sculpto] in medio armis eximii florentini Philippi cognomento Stroxa sculptis et in girum epigramma in aliquibus litteris ob culpam architecti non bene orthographatum, sed nunc [ratllat in] emendatum, ut infra. Estque lapis ipse situs in capella domus capituli coenobii Divi Francisci [al marge urbis Barcinonae], ubi corpus ipsius Philippi tumulatum requiescit". "D. I. S.". Inc.: "Philippus Stroza eximius" [en majúscules].
[12a] F. LI-LIv [Pere Miquel Carbonell]. "Hoc epigramma [mot ratllat] in laudem subscripti Marci Berga Petrus Michael Carbonellus aedidit" [n'hi ha tres versions (1499)]. "D. O. M.". Inc.: "Marcus Berga, ordinis minorum" [en majúscules]; al marge: "Francisce charissime, memoria tenes quod licet in plerisque locis nomen meum detegatur, tamen hoc certo scias: id non inani gloria exaravi, sed aequo animo et ut ego ita [interl. sochordia plenus] atque litterarum ignarus te et posteros invitem ad tempus iugiter conterendum in studio humanitatis sacrarumque litterarum".
[13] F. LII-LXI [Bartolomeo Fazio. De viris illustribus (fragment)].
F. LII-LIIIv: "Tabulae".
F. LIIII-LXI: "Bartholomei Fascii, genuensis, ad divum Alfonsum IIIIm, regem Aragonum, qui [exp. in] apud regnum suum Neapolim mortem obivit, De viris illustribus sue tempestatis liber incipit". Inc.: "Cum ab historie componende". Expl. (Jacobus Braccellus): "civibus meis charus et iocundus". Al final, nota de Carbonell: "Processus huiusmodi ac aliorum virorum illustrium Italiae librum unum in pergamenis manu mea scriptum scribere proposui, in quo libro seu volumine eiusdem libellos De fluminibus et montibus Hisperiae quos Hieronymus Paulus, jurisconsultus, edidit et etiam libellum quem ego Petrus Michael Carbonellus, publicus Barcinonae tabellio, diggessi De viris illustribus catalanis mee tempestatis, aggregare non desinam. Ideo de his hactenus".
[14] F. LXIv [Pere Miquel Carbonell (1510)]. "Apud portale camerae quam Petrus Michael Carbonellus operari [interl. fecit] in hospitali Sanctae Crucis barcinonensis hoc epigramma fuit editum et saepenumero, ut in alabastro per lineas novem et maiusculis litteris subscripto modo apponeretur, [ratllat sculptus] per me, Petrum Michaelem Carbonellum, regium archivarium et notarium publicum barcinonensem; quod fuit sculptum per quendam alamannum nomine Girardum Spirinch et repositum [ratllat in] in fronte camerae impensis meis operatae in loco seu parte vulgo dicto lo trast de Sanct Pere hospitalis Sanctae Crucis barcinonensis pridie calendas februarias anno Christi mo quingentesimo decimo, Ferrando secundo foeliciter regnante". "A. M. S.". Inc.: "Immaculata virgo" [en majúscules; veg. 9b].
[15] F. LXII-LXVII [Pere Miquel Carbonell]. Dalt: "Jesus Christus". "Petri Michaelis Carbonelli, Barcinonis publici notarii, De viris illustribus catalanis sue tempestatis libellus incipit foeliciter". Inc.: "Postea quam a Bartholomeo Fascio, genuense oratore maximo"; al marge: "Pro minuta sive originali is virorum illustrium libellus habeatur" i "Vide infra ordinem alphabeti in marginibus sub quo ordine in transcribendo libello viros illustres pones". Expl.: "quod Vademecum [ratllat suum] appellavit".
[16] F. LXVIIv (1495): "Ad arcem Sancti Angeli Romae". Inc.: "Alexander VI, pontifex maximus, gente Borgia, patria valentinus, Calisti III nepos, arcem in hac Hadriani, etiam ex Hispania oriundi, mole".
[17] F. LXVIIv: "Hoc anno salutis MCCCCLXXXXV, va novembris, coepit Romae [al marge et duravit] tribus mensibus [interl. continuis] et amplius aquae diluvium, ob quod huius accipe epigramma". Inc.: "Sextus Alexander dum claves Borgia Petri [dalt, variants dels tres últims mots Petri Borgia sedem]".
[18] F. LXVIII-LXXIIIv [Inscripcions de Tarragona, Isona, Roma i Dénia]. "Accipe epigrammata marmoribus ac lapidibus Tarraconis sculpta. Et scire te velim quod hoc in codice non modo quiritum sed etiam aliorum civium veterum monumenta ex Hispaniarum marmoribus eruta, per Petrum Michaelem Carbonellum, barcinonensem regiumque archivarium, comperies"; al marge: "Epigrammata urbis Tarraconae".
[19] F. LXXIIII [Pere Miquel Carbonell]. "Epigramma quod ipse Petrus Michael Carbonellus, regius archivarius [al marge et notarius publicus barcinonensis], edidi, antiquorum ritus emulus. Id enim non edidi ad pompam ac vanitatem, sed auctoritate divi Vincentii Ferrarii, valentini, utens, [al marge qui in sermonibus suis scripsit et consulit sepulchrum hac recta intentione faciendum, unde et aliqui commendantur de sepultura exhibita aliis; et de domino nostro Jesuchristo legitur quod apparuit Frontoni, episcopo, [ratllat quod iret; al marge et ut se sequeretur admonuit] ad faciendum exequias funeris suae hospitae Marthae, quas aliis respondentibus [al marge peragerunt ac corpus in sepulchro suis manibus sepelierunt]; et Antonius sepelivit Paulum, primum heremitam, leonibus facientibus foveam; et similiter Pannutius Honofrium. Id enim de sepultura exhib[i]ta aliis scribere] hic volui propter aliquos indevotos qui dicere non erubescunt quod prosunt exequiae mortuis audacter nulle fiant [ratllat et]. Huiusmodi igitur epigramma caelari feci in Dei laudem devotionemque ingentem, et ut liberi cognatique et agnati contubernalesque nostri, dum in hoc saeculo peregrinamur, legerint viderintque et epigramma et monumentum, [al marge meam] animasque parentum et benefactorum meorum memoria teneant, sic quod dicere non pigeat dominicam orationem cum versu “Requiem aeternam dona eis, Domine”. Estque sculptum in lapide reposito in pilari claustri monasterii praedicatorum Barcinonae [ratllat ante quod; interl. coram] monumento novo [corr. sobre novum] impensa mea fabricato [ratllat comperies]". "D. [dalt Deo] O. [dalt omnipotenti] M. [dalt maximo]". Inc.: "F. [dalt Francisco] CARB. [dalt Carbonello] PARENTI [dalt parenti] OPTIMO [dalt optimo]". Nota al marge; inc.: "Si exemplum dabis titulus talis sit: Epigramma hoc quod ipse Petrus Michael Carbonellus, regius archivarius, edidi, antiquorum ritus emulus, sculptum invenies in lapide posito in pilari claustri coenobii praedicatorum Barcinonae coram monumento quod nuper ibidem fabricari feci" [veg. 32].
[20] F. LXXIIIIv [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus, Barcinone ortus, edidit. Et loquitur codex". Inc.: "Quis me adeo pulchris emendatumque figuris" [veg. 62]. Al marge, nota sobre "Barcinone".
[21] F. LXXIIIIv [Alessandro Geraldini]. "Alexander Geraldinus, amerinus, filiarum Ferrandi, Hispaniae regis, preceptor egregius". Inc.: "Si quem formosae delectant forte figurae". Al marge, nota sobre "Barcino, Barcinonis".
[22] F. LXXIIIIv [Inscripció de Vilassar].
[23] F. LXXV [Pere Miquel Carbonell]. "Epitaphium Gratiae, coniugis Petri Michaelis Carbonelli, regii archivarii, editum ab perfacundo viro poetaque laureato Alexandro Geraldino [ratllat illustris [interl. illustris Marie et] Chaterinae, [interl. filiarum] nondum adultae serenissimorum Ferrandi et Helisabet, regis et reginae Castellae, Aragonum et catera, preceptore dignissimo, anno Salutis moCCCCoLXXXXIII"; al marge: "Bis". Inc.: "Morte mea pietas non est oblita mariti". Al marge: "Hoc epigramma metrice editum non fuit sculptum in petra, sed loco huius aliud soluta oratione, folio LXXIIII, ubi et de patre et de coniuge et de me, Carbonello, atque de rege eo anno regnante mentio facta extitit, licet hoc epigramma sit fabre et terse editum" [veg. 28].
[24] F. LXXV [Jeroni Pau]. "Epigramma morale varia repetitione coloratum ab Hieronymo Paulo, barcinon., editum". Inc.: "Gloria magna viris multos superare labores" [veg. 110].
[25] F. LXXVv: "Edictum". Al marge: "Sumpsi ab exemplari domini Bartholomaei Verini, balearici".
[26] F. LXXVv, al marge: "Non bene hic, sed supra, folio LXXIIII, modo et forma quibus sculptum est" [parcialment ratllat; veg. 19].
[27] F. LXXVI: "Testamentum". Al marge: "Sumpsi ab exemplari domini Bartholomaei Verini, balearici".
[28] F. LXXVI [Pere Miquel Carbonell]. "Epitaphium Gratiae, coniugis [ratllat mei] Petri Michaelis Carbonelli, regii archivarii, aeditum ab [interl. viro facundissimo domino] Alexandro Geraldino, poeta laureato, illustris Chatherinae, [al marge invictissimi et potentissimi domini] Ferrandi, regis Castellae [interl. et] Aragonum [ratllat et caetera] filiae nondum adulescentulae, praeceptore [ratllat eruditissimo] dignissimo". Al marge: "Iterum supra, scilicet folio LXXV, est continuatum" i "Bis" [veg. 23].
[29] F. LXXVIv [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus, barcinon., lachrymas fundens pro obitu virginis sororis germanae suae, nomine Clarae, hanc edidit elegiam". Inc.: "Clara, soror nostra, qua non formosior urbe".
[30] F. LXXVIv [Jeroni Pau]. "Eiusdem Hieronymi Pauli ad Barcinonem urbem". Inc.: "Iactitet herculeam quamvis te vulgus iberum" [veg. 147].
[31] F. LXXVIv [Claudià]. "Claudianus". Inc.: "Maligni tolluntur in altum".
[32] F. LXXVIv [Una altra versió de 19].
[33] F. LXXVII-LXXVIIv [Carta a Lorenzo Mancini, bisbe de Chiusi. S. ll., s. a.]. "De forma illustrium sanctorum et solstitio quodam". Inc.: "Reverendo patri Laurentio, episcopo clusino: Negotiorum multa tibi plurima bellorum". Al marge, nota sobre el solstici.
[34] F. LXXVIIv [Versió ratllada de 20]. Al marge: "Sunt errati hi versus, ideo cassi".
[35] F. LXXVIIv [Versió ratllada de 21].
[36] F. LXXVIII-[LXXIXV] [Jeroni Pau]. "Hieronymi Pauli, barcinonensis, hymnus panegyricus [ratllat hymnus panegyricus dictus] in festo divi Aurelii Augustini, episcopi hipponensis". Inc.: "Aeternas libyci laudes quo regius Hippo". Al marge, entre d'altres notes: "Ne miretur quispiam si hic hymnus panaegyricus est ita sordidus et male tractatus ac in pluribus locis emendatus, non enim culpa fuit scribentis sed edentis, qui post illius editionem multa emendavit et resecavit atque addidit"; ratllat: "Defuit magna pars".
[37] F. LXXX [Jeroni Pau]. "Triumphus de Cupidine. Elegia quam Hieronymus Paulus, barcinonensis, edidit". Inc.: "Cur mea victrici cingantur tempora lauro".
[38] F. LXXX-LXXXV [Jeroni Pau]. "Elegia. Loquuntur Musae. Etiam eam Hieronymus Paulus edidit". Inc.: "Quid facis, imprudens, sacram ne [interl. relinquere] laurum".
[39] F. LXXXI [Joan Ramon Ferrer]. "Joannes Raimundus Ferrarius, iureconsultus barcinonensis, in laudem Joannis Pages, [al marge regii] vicecancellarii, et eius gnati foeliciter edidit". Inc.: "Petra Joannis adest Pages cognomine dicti". Al marge: "Hoc epigramma omni caret lepore et artificio boni vatis et puerile censetur".
[40] F. LXXXIv [Jeroni Pau]. "[Dalt Hieronymus Paulus] ad Petrum Michaelem Carbonellum in laudem Bartholomaei Verini, balearici" [segueix títol ratllat]. Inc.: "Si quis erit nostros inter venerandus iberos".
[41] F. LXXXIv [Antonio Geraldini]. "Antonius Geraldinus, amerinus, ad Bartholomaeum Verinum, [ratllat in] balearicum". Inc.: "Qui putat a viro tua nomina dicta veneno". Al final, endreça; inc.: "Accipe, vir insignis, primum meae in te observantiae pignus".
[42] F. LXXXII [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus ad [ratllat Verinum et etiam si voles ad] Joannem Villarium, iureconsultum barcinonensem". Inc.: "Quis neget hispanos temerarius esse latinos".
[43] F. LXXXII [Jeroni Pau]. "Ad Villarium". Inc.: "Villari, veteres inter numerande togatos". Al final: "Hieronymus Paulus".
[44] F. LXXXIIv-LXXXIII [Jeroni Pau]. "Ad reverendissimum dominum cardinalem valentinum, S. R. E. [dalt sancte seu sacre romanae Ecclesiae] vicecancellarium". Inc.: "Quis non miretur, stupeat, veneretur, adoret". Al final: "Hieronymus Paulus, barcinonensis".
[45] F. LXXXIIIv [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus ad dominam". Inc.: "Atra lues dyra bacchatur tabe per urbes".
[46] F. LXXXIIIv [Jeroni Pau]. "Epithaphium quod Hieronymus Paulus edidit in laudem Charoli, Aragonei Citerioris Hispaniae et Siciliae ad Sardin[i]ae principis". Inc.: "Pace erat Augustus, templis Numa, lege Lycurgus".
[47] F. LXXXIIII [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus ad dominam". Inc.: "Moestus eram curis quas tu male chara dedisti".
[48] F. LXXXIIII [Jeroni Pau]. "Idem Hieronymus ad Marianum, venetum". Inc.: "Saepe tuos damnas cives quererisque genusque".
[49] F. LXXXIIIIv [Jeroni Pau]. "Epigramma Bernardi Villamarini, [interl. equitis gloriosi], quod Hieronymus Paulus, iureconsultus barcinonius, edidit et supra tumulum eius sepulture [interl. quod] edificatum [ratllat est in] apud ecclesiam fratrum carmalitarum Pisae apponi fecit"; al marge: "Epitaphium Villamarini, sed non bene". Inc.: "Qui numidas turcasque feros maurosque subegi" [veg. 109].
[50] F. LXXXIIIIv [Jeroni Pau]. "Idem Hieronymus ad Petrum Michaelem Carbonellum, barcinonensem tabularium, scribens in laudem Thesei Beneti Ferrandi Valentini, balearici, hoc epigramma edidit". Inc.: "Clara valentini relegis qui scripta libenter".
[51] F. LXXXIIIIv [Epigrama]. Inc.: "Quattuor haec: timor, odium, dilectio, census".
[52] F. LXXXV: "Versus IIII sequentes, si ordine retrogrado legantur incipiendo in fine versus, ubi dicitur “omnipotens”, eorum sententiae contrarium totum continent. Fertur quod missi fuerunt Paulo II, pontifici maximo, inicio sui pontificatus, qui venetus et pomposus admodum fuit, vixit in pontificatu annis vii, successor postea immediate suus fuit Calixtus IIII" [sic per Sixt IV]. Inc.: "Laus tua non tua fraus virtus non copia rerum".
F. LXXXV [Ratllat, inici de 47].
[53] F. LXXXV [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus ad Marianum". Inc.: "Incestat sacras quedam, Mariane, puellas".
[54] F. LXXXV [Epigrama]. "Petronius". Inc.: "Quisquis habet nummos secura navigat aura".
[55] F. LXXXV [Epigrama]. Inc.: "Fama, favor, census, Venus et valitudo secunda".
[56] F. LXXXVv [Bernat Descós]. "Epigramma in scholam [ratllat viri] [ratllat dissertissimi scribae] Galcerandi Altimir, [al marge doctissimi scriptoris] barcinonensis, editum ab nobili et [ratllat doctissimo viro; interl. perfacundo] adulescentulo Bernardo Cosso, balearico, ex aequestri prosapia genito". Inc.: "Eloquio pueris schola haec decorata latinis". Al final: "Altimir huic nomen est ac Galcerandus habetur, / hic habet, o lector, quem nona barca virum".
[57] F. LXXXVI-LXXXVIIIIv [Inscripcions de Roma i Atenes]. "Epigrammata sequentia in sepulchris et marmoribus [al marge ac aliis locis] sculpta, extracta fuerunt ut sequitur, et sunt antiquissima".
[58] F. LXXXX-LXXXXIv: "Ultra alia epigrammata Rome sculpta sequuntur expositiones eorum et litterarum abbreviate scriptarum, quae vix nisi cum subscriptis abbreviationum expositionibus intelligi dilucidarique possunt, et quae Romae a summis cosmographis peritioribusque viris aedite fuere" [cf. 95].
[59] F. LXXXXII-LXXXXV [Diccionari d'abreviacions emprades a les inscripcions]. Al marge: "Vide alia alphabeta supra, scilicet folio XXXIX".
[60] F. LXXXXVv-LXXXXVIIII [Descripció de Roma]. Inc.: "Regio prima, id est Porta Capena, continet eadem bononis et virtutis camenas". Expl.: "Bibliothecas totius romanae urbis publicas". Al marge: "Vide infra epigrammata alia, fo. CXVII".
[61] F. LXXXXVIIIIv [Pere Miquel Carbonell]. "Petrus Michael Carbonellus, publicus Barcinonis tabellio, ad Ramonem Russium, vulgo cognominatum Ros, concivem suum dignissimum, [interl. hoc] epigramma edidit". Inc.: "[Ratllat Hic] Russius [ratllat iacet; interl. hic situs est], Ramon, notissimus orbe". Al marge: "Ramon Ros".
[62] F. LXXXXVIIIIv [Jeroni Pau]. "Loquitur codex mei, Petri Michaelis Carbonelli, notarii memorati, cui vir egregius Hieronymus Paulus, juris utriusque professor, contribulus meus, huiusmodi epigramma edidit, adeo ut in fine cuiuslibet codicis manu mea propria scribendi ipsum apponatur" [text anul·lat amb tinta]. Al marge: "Vide in sequenti pagina" [veg. 20].
[63] F. LXXXXVIIIIv [Marcial. Epigrames, ll. XIII, 118]. "Martialis". Inc.: "Tarraco campano tantum cessura Lyeo".
[64] F. LXXXXVIIIIv [Sili Itàlic. Punica, ll. III, 369-370]. "Idem". Inc.: "Pyrenes dant Emporiae, dat Tarraco pubem".
[65] F. C [Jeroni Pau]. "Loquitur divus codex". Al marge: "ώ lector, memoria teneas ut in metris rebusque scientiae humanitatis istud “o' latinum in ώ graecum convertas, sic semper scribendo in vocativo tamen casu ώ" i "[...] Hos ipse H[i]eronymus versus fecerat suae juventutis flore, quos supra, scilicet folio LXXVII, [ratllat emendatos] comperies [ratllat et] aliter [ratllat fabreque v... prisca ... fabri comperti fuere cuius falsi quorum falsitatis est causa egritudo qua urgetur admodum, idem voluit aeditos emendare per Alexandrum Geraldinum, poetam egregium]" [ratllat; veg. 20].
[66] F. C [Joan Ramon Ferrer]. "Joannes Ramundus Ferrarius, jureconsultus, civis barcinonius [ratllat Barcinonae], in laudem scriptoris". Inc.: "Hos versus Petrus Michael Barcinonis ortu". Al final, nota ratllada: "[Ratllat prefati; interl. Huiusmodi] versus [interl. IIIIor] in pede epigrammatis dominae Elionoris, reginae Cypri, quod semideletum erat et quod transcripsi et reparavi ego, [ratllat prefatus] Carbonellus notarius, die festo sancti Stephani, XXVIo decembris anno a nativitate Domini moCCCCoLXXIIIIo, prefatus vir clarissimus Joannes Ramundus Ferrarius in mei laudem componere [ratllat voluit] et in fine eiusdem epigrammatis apponi ac inseri voluit".
[67] F. C: "Ad curiales [interl. poeta] quidam sic affatur". Inc.: "Nocte dieque sequi cum magno principe castra".
[68] F. C [Guillem Fuster. Epigrama (rúbrica anul·lada amb tinta)]. Inc.: "Est Petrus Michael mihi nomen fonte tributum" [veg. 162d].
[69] F. Cv: "Ad Baleares epigramma". Inc.: "Nec Mytilene rhodos Cyprusque vel aurea Chryse".
[70] F. Cv [Properci, II, 14]. Al marge: "Propertius". Inc.: "Quanta ego praeterita collegi gaudia nocte".
[71] F. Cv: "Epigramma". Inc.: "Stulte, quid est somnus gelidae nisi mortis imago?". Al marge: "Romae in marmore".
[72] F. Cv [Ovidi]. "Epigramma". Inc.: "Tempora labuntur tacitisque senescimus annis". Al marge: "Ovidius in vio Fastorum".
[73] F. Cv [Al marge]. Inc.: "Temporibus nostris quicumque placere laborat".
[74] F. Cv: "Epigramma". Inc.: "Cum sit flava tibi facies, quoque flava puelle".
[75] F. Cv: "Epigramma". Inc.: "Scipio quam fecit parti dat Iberiae nomen".
[76] F. Cv [Al marge]. Inc.: "Placatur pretio meretrix et laude puella".
[77] F. Cv [Ovidi. Ars amandi]. "Epigramma". Inc.: "Munera, crede mihi, placant hominesque deosque".
[78] F. Cv: "Epigramma" [text il·legible].
[79] F. Cv, al marge: "Tifernus". Inc.: "Et quia comuni moriendi lege tenem".
[80] F. CI [Antonio Geraldini]. Al marge: "[Dalt Epigramma] Antonii Geraldini, [interl. amerini], poetae laureati, in laudem divi [ratllat doctoris balearici] [al marge Ramundi Lullii, balearici], hortante Petro Michaele Carbonello, regio archivario, [ratllat epigramma] barcinonensi orto" [segueixen rúbriques ratllades]. Inc.: "Clauditur hac Lulii Ramundi corpus in [mot ratllat; interl. arca]"; al marge: "Mestre Ramon Lull".
[81] F. CI: "Romae in marmore antiquo apud domum magistri Philippi de Valle sequens epigramma sculptum comperitur". Inc.: "D. M. Decipimur votis et tempore fallimur et mors" [veg. 145].
[82] F. CI [Persi, v, 60-61]. Al marge: "Pertius". Inc.: "Tunc crassos transisse dies lucemque palustrem".
[83] F. CIv: "Epigramma Rome ut in libro Suetonii ipsum comperies". Inc.: "Roma vetus veteres dum te rexere quirites".
[84] F. CIv: "Vaticinium cladis barcinonensium quam ego, Petrus Michael Carbonellus, notarius, et catalani alii tempestatis meae et vidimus et passi sumus per x annos et amplius usque ad XVII diem octobris anno a nativitate Domini moCCCCLXXIio, quo Joannes IIus, Aragonum rex, Barcinonem, urbem perceleberrimam, intravit, quo die proximedimisso ad eius obedientiam reducta extitit. Quid autem futura pariet dies nescio". Rúbrica ratllada: "Epigramma Barcinonae". Inc.: "O civitas magna, populis vocabaris alumna"; al marge: "Vaticinium cladis Barcinonae, quam ipsi vidimus et passi sumus". Al final: "Suprascriptum epigramma Barcinonae appositum [raspat i interl. fuit] in valvis Domus dictae civitatis Barcinonae, editumque fuit super regimine civitatis memorati ex et pro eo quia quedam facta fuit preconizatio super moneta regalium Barcinonae, que valebant XVIIIo denariis et fuerunt diminuti ad XV denarios in mense augusti anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo vicesimo sexto. Et erant consiliarii hoc in anno dicte civitatis Barcinonae Galcerandus Dusay, Joannes Lull, Petrus Balistarius, Antonius Pujades et Franciscus de Conomines. Et est certum quod in anno predicto fuit in dicte civitate maxima bladi penuria ob dictorum consiliariorum malum regimen et tyrannidem"; al marge: "Ecce hoc anno consiliarios Barcinone".
[85] F. CIv: "Epigramma" [veg. 73].
[86] F. CII-CVIIII [Sant Basili el Gran. De legendis libris gentilium libellus (traducció llatina de Leonardo Bruni)]. Dalt: "De honestis voluptatibus". "Leonardi Aretini prohemium in Basilium e greco in latinum conversum. Et fuit haec prima huius Leonardi traductio". Inc.: "Ego tibi hunc librum, Coluci, ex media, ut aiunt in Grecia, delegi". Al marge: "De hoc Basilio perlegito quae de eo scribuntur infra, folio CXLVI" i "Hoc in codice divi Basilii describitur adversus vituperantes humanitatis studia et quid legendum ac quid fugiendum sit". Expl.: "recta consilia aspernantes. Magni Basilii librum suprascriptum ego Petrus Michael Carbonellus, regia imperiali et apostolica auctoritatibus notarius publicus Barcinonae, transcripsi [ratllat propria manu] ad optatumque finem perduxi die septimo decembris anno a nativitate Domini moCCCCo septuagesimo tertio. Deo gratias et eius Matri sacratissime".
[87] F. CVIIIIv: "Adversus hypocritam". Inc.: "O hypocrita tristis: si bonum est bonum appareri". Al final: "Chrysostomus".
[88] F. CVIIIIv: "Salconduyt" [en llatí].
[89] F. CVIIIIv [Profecia sobre Ferran II]. "Epigramma antiquissimis litteris in codice vetustissimo scriptum quod ego, Petrus Michael Carbonellus, publicus barcinonensis tabellio, legi, vidi et ad eternam rei memoriam hic transcribere curavi. Et est huius seriei". Inc.: "Dum [al marge cum] Ferrandus fuerit [ratllat bis] Aragonia datus".
[90] F. CX-CXVIv [Epístola d'Hipòcrates a Damagetus (traducció llatina de Rinuccio d'Arezzo)]. "Hippocratis Coy epistola ad Damagetum, latina per Rinutium facta ad egregium utriusque iuris interpretem A. Sanctae Crucis. Et primo proemium". Inc.: "Cycnus avis qui et olor nominatur". Expl.: "idque profecto libens. Deo gratias. Finis Hippocratis Coy epistolae ad Damagetum super actis et dictis inter se ac Democritum, die xio decembris anno a nativitate Domini mo quadringentesimo septuagesimo tertio, quem prefatus Petrus Michael Carbonell notarius transcripsit". Nota al marge del f. CXI: "Vide in codice meo ubi sunt omnia opera Senecae, folio CXXV, libro De tranquillitate vitae, nam ibidem is Seneca haec scripsit verba: “In hoc itaque flectendi sumus' (Heraclitum)".
[91] F. CXVIv [Una altra còpia de 55].
[92] F. CXVIv [Una altra còpia de 72].
[93] F. CXVIv [Una altra còpia de 51].
[94] F. CXVIv [Ovidi]. Al marge: "Ovidius. Tristium". "Vive tibi et longe nomina magna fuge".
[95] F. CXVII-CXLIv [Inscripcions de Roma i d'altres ciutats italianes (en llatí i grec)]. "Epigrammata in marmoribus, sepulchris aliisque locis, ut sequitur sculpta et sunt antiquissima ac emendatissima, quibus omnimoda fides [mot ratllat] est adhibenda, tam in orthographia quam etiam in toto eorum tenore". Conté, entre d'altres:
[95a] F. CXXVIv-CXXVII: "Notae sive abbreviationes". Al marge: "Est jam supra, folio LXXXX" [veg. 58].
[95b] F. CXLIv [Antonio Geraldini]. "Antonius Geraldinus, [ratllat siculus; interl. italus], hoc epigramma [ratllat ab marmore vetustioris oppidi Barcinonae in Hispania ex semideletis pervetustissimis litteris, Petro Michaele Carbonello transcribente, in lucem sumpsit] edidit"; al marge: "Fictio fuit quod hoc epigramma in marmore oppidi Barcinonae sculptum extiterit, ideo huius titulum delere sic curavi". "Epitaphium Albini, cognomento Picae". Inc.: "Qui vicit lingua corvos picasque locaci". Sota: "En l'antorn del dit epigramma stan sculpides bótes e carratells quasi tot trancat, d'on ixen grans raigs de vi, per ço com al dit Albino sabia bo lo vi més del degut".
[96] F. CXLIv-CXLIIv [Inscripcions de Barcelona, recollides per Jeroni Pau i Pere Miquel Carbonell]. "Excerpta Barcinone in Hispania intra vetus oppidum ex [ratllat semideletis] pervetustissimis marmoribus, Hieronymo Paulo, jurisconsulto, et me, Petro Michaele Carbonello, publico Barcinone tabellione, inspectantibus".
[97] F. CXLIII-CXLIIIIv [Inscripcions de Roma i Perusa]. Rúbrica ratllada: "Anno a nativitate Domini moCCCCoLXXIxo ego, Petrus Michael Carbonellus, scriba et archivarius domini regis, coepi continuare omnia epigrammata quae ab urbe Roma ad me mittit doctissimus ille vir Hieronymus Paulus, legum doctor, reverendissimi domini cardinalis vicecancellarii familiaris ac domini nostri papae abbreviatoris, [ratllat et est de parent[...] meorum]".
[98] F. CXLIIIIv [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus, barcinonensis, ad insignia Hispaniae et Siciliae regis". Inc.: "Quam bene conveniunt claro haec insignia regi".
[99] F. CXLIIIIv: "Nullum periculum sine periculo vincitur".
[100a] F. CXLV: "Item anno salutis moCCCCoLXXXVIo, Hieronymo Paulo [ratllat praefato; interl. quem praediximus] apud urbem vitam agente, fuit comperta ante portale Maris, nondum perfectum, ecclesiae Barcinonae sepulta urna marmorea satis larga, nunc in domo capituli eiusdem ecclesiae recondita, [interl. in qua urna] antiquo tempore, [al marge scilicet paulo post gotthorum gubernationem in Hispania], corpus magnanimi et sapientissimi illius comitis Barcinonae Raimundi Berengarii qui Barcinonae Usaticos ediderat requiescere solebat; nunc vero requiescit in alia urna sita foris in pariete sacristiae [ratllat predictae; interl. eiusdem] ecclesiae. Et in qua marmorea urna, [interl. non] antiquissima, [al marge sed post divi Constantini tempora, quae semibarbara fuere, sculpta], litteris maiusculis pulcherrimis ego, Petrus Michael Carbonellus, epigramma sculptum comperi in haec verba". "Epigramma Raimundi Berengarii, comitis Barcinonae. Hoc autem carmen, ut mihi videtur, humile est et rustica simplicitate gaudet". Inc.: "Marchio Raimundus, nulli probitate secundus" [en majúscules]. Al marge: "Barbarum est".
[100b] F. CXLV: "Ecce ipsum epigramma aliis litteris per me scriptum".
[101] F. CXLVv [Marcial]. "M. Valerius Martialis, calataiubensis, li.o xo [ratllat epigrammaton; al marge epigrammatum] ad Martialem". Inc.: "Vitam quae faciant beatiorem".
[102] F. CXLVv [Una altra còpia de 99].
[103] F. CXLVv [Horaci. Ep. i, 1, 88; II, 2, 212]. "Horatius, venusinus". Inc.: "Nil ait esse prius, melius, nil celibe vita".
[104] F. CXLVv [Sant Jeroni. Ep. 58]. "Hieronymus sanctus contra ecclesiasticos dites: Nos, suffarcinati auro, Christum pauperem sequimur".
[105] F. CXLVI [Jacopo Foresti. Supplementum chronicarum]. "De sancto Basilio". Al final: "In Supplementum chronicorum".
[106] F. CXLVI: "Adversus ocyosos sive galofos et ut [interl. honestis] laboribus [interl. atque virtutibus] unusquisque [ratllat se dedat; interl. incumbere studeat], si pie et sancte vivere cupit, admonitionem hanc egregiam et ab antiquis sapientibus scriptam accipiat et opere comprobet". Inc.: "Labora ne labores". Al final: "Crates in epistulis suis scripsit".
[107] F. CXLVIv [Lluís Desplà]. "Epigramma sculptum in lapide reposito in pariete aedis sacrae divi Juliani Montis Jovis, quod, ut illic iacet, hic excribere curavi ego quidem Petrus Michael Carbonellus, regius archivarius et notarius publicus Barcinonae". Inc.: "Divo Iuliano martyri inclyto" [en majúscules].
[108] F. CXLVIv: "Epigramma modo quo iacet et eisdem charecteribus Lodovicus Despla memoratus sculptum comperiens in aede sacra divorum Justi et Pastoris, cuius hic rector est, in archidiaconatus barcinonensis aedes transtulit". Inc.: "L. PEDANIO L. LIB.".
[109] F. CXLVII [Jeroni Pau]. "Epitaphium Bernardi Villamarini, catalani, equestris ordinis, ab Hieronymo Paulo, barcinonensi, editum". Inc.: "Qui numidas turcasque feros maurosque fugari" [veg. 49].
[110] F. CXLVII-CXLVIIv [Jeroni Pau]. "Eiusdem Hieronymi Pauli epigramma morale varia repetitione coloratum". Inc.: "Gloria magna viris multos superare labores" [veg. 24].
[111] F. CXLVIIv [Dues inscripcions amb diferents lectures]. Sota, epigrama; inc.: "Roma ruit ferro, flamma, fama, foco".
[112] F. CXLVIII [Antonio Geraldini]. "Epitaphium Petri Epilae, celeberrimi theologi virique integerrimi, qui dum ex officio inquirit in hereticos, ab eisdem impie ante aras trucidatus est Caesaraugustae anno salutis octogesimo quinto supra CCCCm et millesimum". Inc.: "Aurea si cuiquam debentur serta merenti". Al final: "Geraldinus, iubente presule caesaraugustano, Hispaniarum regis filio illustre".
[113] F. CXLVIIIv-CXLIX [Antonio Geraldini]. Dalt: "Jesus Christus". "Antonius Geraldinus ad Narcisum Egidium, tabellionem barcinonium, quem introducit sub nomine Narcisi prudentis increpantem stultos Narcisos admonentemque ieiuniorum saltem tempore, spretis vanis orbis illecebris, ad Deum optimum revertatur". Inc.: "Jejuniorum ritus amarior".
[114] F. CXLIX [Antonio Geraldini]. "Ad Bernardum Margarit, praesulem catinensem, non meritis tantum, sed fortibus honores et sacerdotia defferri et gratulatio quod non minore animo quam virtute catinensem episcopatum sit adeptus". Al marge: "Idem Antonius Geraldinus". Inc.: "Nulli refellant fortibus adiici".
[115a] F. CXLIXV [Glosses al text següent]. "Expositio versuum Descriptionis fidei".
[115b] F. CL [Marco de' Grandi]. "Idolum fidei seu descripsio ad [ratllat insige] insignem virum dominum Joannem çabastidam, gubernatorem Camere reginalis, fidei observantissimum, per syraccussium Marcum de Grandi, poetam clarissimum elegiographum, lege foeliciter"; al marge: "Joannes çabastida is gubernator vocatur". Inc.: "Semper nuda fides, nullum dea gestat amictum".
[116] F. CLv [Epitafi de Jaume Pau]. "Versus sequentes ad honorem clarissimi viri domini Jacobi Pauli, legum doctor, facti fuere, quos supra tumulum suum, situm in monasterio Sancti Hieronymi de Betlem, barchinonensis diocesis, ego, Petrus Michael Carbonell, notarius, transcribere proposui ut sit memoria tanti viri in futurum. Anima cuius in pace requiescat, [afegit posteriorment amen. Est tamen certum quod prior dicti monasterii et eius conventus hanc transcriptionem supra dictum tumulum fieri non permiserunt, immo omnino repellerunt]". Inc.: "Hic Jacobus Paulus situs est, qui gloria iuris"; al marge: "Misser Jacme Pau, legum doctor".
[117] F. CLv [Llicència d'Alfons IV a Jaume Pau. Castelnovo, 19 d'abril de 1455]. "Littere per [ratllat regem; interl. dominum] regem Alfonsum, [interl. Aragonum regem] IIIIm, prefato Jacobo Paulo destinate, in et cum quibus dat ei licentiam remeandi eius patriam, cum esset in civitate Maioricarum tempore turbationum vicecancellarius seu assessor vice tunc regis dicte insule pro dicto domino regi". Al marge: "Hic Jacobus Paulus hoc tempore apud urbem ex Balearibus maiorem moram [ms. morem] trahebat, officio assessoris gubernatoris seu viceregis utebatur".
[118] F. CLI: "Epistola M. T. Ciceronis". Inc.: "Senatui populoque romano Marcus Cicero se civem: Quia strenua res tam domi quam foris".
[119] F. CLI: "Sequentia [interl. xi documenta] serva si perfecte et iuste hoc in mundo vivere cupis". Inc.: "[Al marge Esto laetus], cela secreta, loquere pauca".
[120] F. CLIv: "Sanctus Johannes Chrisostomus, homilia 30a super Matheum". Inc.: "Ergo nostra quidem voluntate et negligentia alligamur". Al final: "Predicta in homelia memorata scripta clarissimus vir doctorque egregius, dominus meus praestantissimus, dominus Iacobus Pauli, mihi, Petro Michaeli Carbonell, notario publico Barchinone, hoc scilicet in tempore guerrarum que vigent in principatu Cathalonie, sub secreto communicavit voluitque ut hoc in loco ea per me describerentur ad futuram rei memoriam".
[121] F. CLII-CLV [Ramon Llull. De convenientia fidei et intellectus in objecto]. Dalt: "Iesus". "Divi Raimundi Lulli balearici liber iste dividitur in tres partes: prima est de quibusdam [exp. dictionibus] dicendis contra illos qui dicunt quod fides non debet probari, secunda est de probatione aliquorum articulorum fidei, tertia est de narrationibus damni quod sequitur ex eo quod infamia est ab infidelibus ad fideles qui dicunt quod sancta fides catholica non potest probari. Et primo de prima parte sic dicemus"; al marge: "Secundum Thomam Acquinatem articuli fidei non sunt probabiles [al marge per rationes], sed credibiles, ut sacra Scriptura testatur; bene autem sunt probabiles cum ipsa sacra Scriptura, sed non cum rationibus absque sacra Scriptura". Inc.: "Aliqui dicunt quod non est bonum quod fides possit probari". Expl.: "Qui habet aures audiendi audiat. Ad honorem et Dei laudem finivit Raymundus Lulius istum librum in Montepesulano, mense marcii anno Domini MoCCCoXo incarnationis domini nostri Jesuchristi [ms. Jesechristi], in cuius custodia commendavit ipsum et beate Marie virginis, matris sue. Si autem erravi in aliquo contra fidem, hoc non feci scientifice, sed ignoranter confiteor hoc dixisse, quare summitto ipsum correccioni Ecclesie romane sacrosancte. Deo gracias".
[122] F. CLVI-CLVII [Extractes dels Soliloquia i Confessiones de sant Agustí]. Dalt: "In Christo Iesu, domino nostro". Al marge: "Augustinus Soliloquiorum libro primo".
[123] F. CLVIIv-CLXV [Ricard de Middleton]. "Verba Ricardi de Mediavilla in 4o Sententiarum, distinctione 45, articulo 7o".
[124] F. CLXI-CLXIIv [Hug de Sant Víctor]. "Hec Hugo, De archa Nohe, li.o io, c.o IIIIo, circa medium ipsius capituli". Al final: "Hanc materiam scriptor qui scripsit in libro egregii doctoris domi[ni] Bartholomei de Verino, legum doctoris, a quo ipsam transcripsi, mendosam fecit, ideo [ratllat in] ipsa mendatia sibi reliqui, etsi [ratllat de] ea prius legissem hic ut supra non scripsissem; quare advertatur".
[125] F. CLXIII-CLXIIIIv: "Verba beati Augustini in Enchiridion, c.o LXXIo".
[126] F. CLXV-CLXXXIv [Extractes de Nicolau de Lira. Postilla literalis].
[126a] F. CLXV-CLXVv: "In Christo Iesu domino nostro". "Nicolaus de Lira, II Regum XXXIo c.o, dicit hec verba".
[126b] F. CLXVI-CLXVIII: "Idem Nicolaus de Lira, Hester IIIo c.o, dicit que sequuntur". Als f. CLXVIIv-CLXVIII: "Etates hominis et mundi secundum Augustinum, li.o LXXXIIIo Quaestionum, quaestione 58".
[126c] F. CLXX-CLXXV: "Ex Nicolao de Lira, Deuteronomii XVIIo c.o, in § Cumque ingressus".
[126d] F. CLXXV-CLXXII: "Ex eodem Nicolao de Lira, Io Regum VIIIo c.o, in § Congregati ergo".
[126e] F. CLXXII-CLXXV: "Ex Nicolao de Lira, IIIIo Regum [exp. li.o] c.o 5o, super illa verba Naaman que dixit Heliseo prophete" [segueixen més extractes de la Postilla, sense rúbrica].
[126f] F. CLXXV-CLXXVv: "Dicit Nicolaus de Lira, Levitico, 18 c.o, in fine".
[126g] F. CLXXVv-CLXXVIIv: "Idem Lira, Judicum xio c.o, super illa verba: “Ipse est mediator et testis”, etc.".
[126h] F. CLXXVIIv-CLXXIX: "Idem Nicolaus, Io Regum XVIIo c.o, in § Audita sunt, etc.". Al marge: "Vide magistrum Raymundum Lulli in libro qui dicitur Felix, c.o 29, ubi dicit quod causa inveniendi duellum est quia conscientia vincit et vulnerat illos qui iniuste pugnant contra illos qui justam causam habent [...]. Et vide in eodem libro c.o 42o".
[126i] F. CLXXIX-CLXXIXV: "Dicit idem in Io libro Regum, XXVIIIo c.o".
[126j] F. CLXXIXV-CLXXXIv: "In eodem capitulo idem Nicolaus de Lira dicit in § Dixitque Saul".
[127] F. [C]LXXXII-[C]LXXXIIII [Notes i extractes sobre: guiatges, "amortizatio", "de bello" i "de precedentia doctorum"].
[128] F. [C]LXXXIIIIv-[C]LXXXVv [Extractes d'Estrabó sobre les Balears]. Primera rúbrica: "Ex Strabone, De situ orbis, comentario IIIo, ubi loquens de Turditania post multa dicit hec verba".
[129] F. [C]LXXXVIIv [Carta de Pere Miquel Carbonell a Jaume Garcia. Barcelona, 31 de gener, s. a.]. "Petrus Michael Carbonellus Jacobo Gartiae, [interl. illustrissimi domini regis scribae] sacrorum scriniorum ac Regii Archivi tabellioni facundissimo".
[130] F. [C]LXXXVIIv: "Beneficia reservata Barcinonae". Al marge: "Hae quae sequuntur scripta sunt pro Hieronymo Paulo, contribulo et amico meo colendissimo" i "Hieronymus Paulus mense julii anno a nativitate Domini MoCCCCLXXXI possessionem canonicatus et prebendae vicensis, Deo opitulante, adeptus est".
[131] F. [C]LXXXVIII-CXCVIIIv [Alexandre de Villadei. De accentu (amb notes i addicions de Llucià Colomines)]. Dalt: "Jesus Christus". "De accentu cum additionibus Luciani, perpinianensis, tractatus Alexandri foeliciter incipit". Inc.: "Pandere proposui per versus syllaba queque". Expl.: "A super R brevias, ut “barbarus' hinc “zodoara”, etc. Hucusque continuavi amplius. Qui volet excribat et perficiat [ratllat quandoquidem enim sacris litteris animum applicui et in his tempus terere non libet]".
[132] F. CXCIX [Carta de Jeroni Pau a Pere de Roca, arquebisbe de Salern. S. ll., s. a.]. "Reverentissimo patri Petro, archiepiscopo salertino, Hieronymus Paulus salutem". Al marge: "Alio in loco est inserta, scilicet circa principium libri Ethimologiarum".
[133] F. CXCIXV [D'una mà posterior]. "Villancico". Inc.: "Puesto tengo el penssamiento".
[134a] F. CC-CCI: "Regles de esquivar vocables o mots grossers o pagesívols. Mots o vocables los quals deu esquivar qui bé vol parlar la lengua catalana, a juý del reverend prevere mossèn Fenollar e [ratllat lo magnífich doctor e litteratíssimo misser Hierònym Pau, canonge de Barcelona e; interl. misser Hierònym Pau] e altres hòmens diserts catalans e valentians e praestantíssims trobadors".
[134b] F. CCI-CCII: "[Ratllat Additió per bé parlar la lengua catalana, feta per lo magnífich doctor e litteratíssimo misser Hierònym Pau, canonge de Barcelona, e altres perfetament pronuntiants lo vulgar català]. Seguexen-se additions de vocables a parlar pertinentment".
[135] F. CCVI-CCX [Bernat de Granollacs]. "Sumari dels girants e plens de la Luna, e dels eclipsis del Sol e de la Luna, e de les festes movibles, e del temps de les núpties, e de l'Avent e dels quatre temps de l'any los quals cascun christià qui de edat sia és tengut de dejunar". Inc.: "De la nobilíssima art e scièntia de astrologia és stat tret lo present sumari per lo egregi e sapientíssim astròlech mestre Bernat de Granolachs". Expl.: "Corpus Christi a x de juny. Leix-me'n ací de continuar, pus ho tinch continuat en altra libre en stampa".
[136] F. CCXV [Francesco Petrarca. Rerum senilium, XV, app.]. "In laudem divae Magdalenae ab Petratia, poeta illustri, carmen heroicum in antro suae penitentiae aeditum et scriptum foeliciter incipit". Inc.: "Dulcis amica Dei, lachrymis inflectere nostris".
[137] F. CCXI-CCXIv [Carta de Jeroni Pau a Pere Miquel Carbonell. Roma, 30 d'abril de 1485]. "Epistola egregii doctoris Barcinonae canonici Hieronymi Pauli in laudem divi Prudentii".
[138] F. CCXIv-CCXIII [Prudenci]. "Aurelii Prudentii Clementis, calagurritani, in honorem decem octo martyrum caesaraugustanorum Vincentiique et Encratiae hymnus incipit". Inc.: "Bis novem noster populus sub uno".
[139] F. CCXIII-CCXIIIIv [Prudenci]. "Eiusdem Prudentii hymnus ad foelicissimos martyres Fructuosum, episcopum ecclesiae christianorum Tarraconis, Augurium Eulogiumque diaconos, carmen phallechium endecasyllabum incipit". Inc.: "Felix Tarraco, Fructuose, vestris".
[140] F. CCXIIIIv-CCXV: "Sub icone divi Eusebii Hieronymi se saxo percutientis". Inc.: "Martyrio quanquam legis hunc caruisse coacto".
[141] F. CCXV: "[Ratllat Hieronymus Paulus, canonicus Barcinonae, non modo proximescriptum epigramma barbati nostri Hieronymi eleganter composuit [al marge (erratum, quia non ipse composuit)], sed etiam sequens ingenio suo accutissimo, nam ipse certo sciens me habere filium morbo caecum quem mango meus claudus, nomine Petrus cognomentoque Gradus, ad musycae scholas ecclesiasque adhuc et illuc per vicos huius urbis Barcinonae in dies comitando ducit, fictionem hanc de caeco et claudo scribere placuit in haec verba, recepta die XXVII augusti anno salutis MCCCCoLXXXVII]". "De caeco et claudo pariter mendicantibus per orbem". Inc.: "Unum oculis, alium pedibus natura carentem". Al marge: "Hoc composuit ipse Hieronymus Paulus pro filio meo caeco".
[142] F. CCXVv-CCXVI [Sebastiano Badoer]. Al marge: "Oratio pro obedientia prestita per oratores venetorum ad summum pontificem". "Sebastiani Baduarii, equitis patritii et senatoris veneti, illustrissimae venetorum reipublicae oratoris, ad Alexandrum sextum, pontificem maximum, in prestanda obedientia oratio haec sequitur". Inc.: "Si aliquo unquam tempore priscorum ut patrum aetate, sanctissime ac beatisime pater, laetari et exultare in pontificatum creatione contigerit". Expl.: "Deum ipsum optimum maximumque precamur. Dixi in publico consistorio die XVII decembris MCCCCLXXXXIi".
[143] F. CCXVIv [Michele Carcano]. "Hoc epigramma ego, Petrus Michael Carbonellus, excripsi et in quodam poste posui pendente in rexiis sacelli divae Eulaliae constructi in sede barcinonensi". "Carcanus, poeta mediolanensis, ad sepulchrum sanctae Eulaliae, barcinonensis". Inc.: "Relliquias sacras venerandaque membra recondit". Al final: "Posui ex voto [ratllat anno Christi MCCCCLXXXXV, Ferrando II foeliciter regnan<an>te]"; al marge: "Hoc delevi ne aliquis me dicat vaniloquum seu superbum".
[144] F. CCXVII [Inscripció]. "In ecclesia Sancti Pauli extra urbem". Inc.: "Fultate pii lachrymis in gaudia versis".
[145] F. CCXVII: "Ad aedes Philippi de Valle intra urbem Romae in marmore". Afegit posteriorment: "Vanitas vanitatum et omnia vanitas". Inc.: "D. M. Decipimur votis et tempore fallimur et mors" [veg. 81].
[146] F. CCXVIIv [Epigrama]. Inc.: "Grata domus genitor nati fratrisque sodales". Al final: "Scripsi ego, Petrus Michael Carbonellus, archivarius regius, et posui ex voto anno Christi MCCCCLXXXXV" i, ratllat: "Suprascriptum epigramma quis edidit ignoro".
[147] F. CCXVIIv [Jeroni Pau]. "Hieronymus Paulus, barcinonensis, hoc epigramma edidit quo habetur unde urbs nostra Barcino nomen accepit". Inc.: "Jactitet herculeam quamvis te vulgus iberum" [veg. 30].
[148] F. CCXVIII [Epitafi de Miguel Pérez de Almazán (en llatí)]. Al marge: "Editum in regno Castellae per quendam cuius nomen ignoro". "Deo trino et uni". Inc.: "Michaeli Perez Almaçano, a secretis".
[149] F. CCXVIII [Pere Miquel Carbonell. Epitafi de Miguel Pérez de Almazán (en llatí)]. Al marge: "Aliud epigramma extensius edidit regius archivarius". "D. O. M."; al marge: "Id est, Deo optimo, maximo: D. O. M.". Inc.: "Michaeli Perez Almaçano, bilbilitano".
[150] F. CCXVIIIv [Nota sobre despeses de Pere Miquel Carbonell per obres fetes en institucions religioses i de beneficència de Barcelona]. "Record de la capella yo he fet fer en lo claustre del monastir de preïcadors de Barcelona anant a la sacristia, en lo pilar de la qual ha un bell epigramma hon són nomanats lo senyor rey don Ferrando, muller mia appellada Gràcia, Francesch Carbonell, pare meu, e yo, Pere Miquel Carbonell, e dia e any qu·és feta dita capella. Les despeses de la qual per mi fetes són scrites in libro meo praetitulato Quintus liber rationum, etc., scilicet foliis [ratllat CXXXIX, CXCX], XXIII, XXVII, XXXVII e LXXXXIII. Altre record de las [interl. despeses [interl. per mi fetes] en la] cambra yo he fet fer [interl. ab les mies armes de dos pexos] en lo hospital de Sancta Creu de Barcelona, en lo trast pus alt appellat de Sanct Pere, folio LII in proximedicto libro Vo rationum. Altre record de las [interl. despeses per mi fetes en la] vidriera yo he fet fer sobre lo portal de la libraria del monastir de Sanct Francesch de Barcelona ab les mies armes de dos pexos, ut in proxime[dicto] libro quinto rationum, folio CXXXX".
[151] F. CCXXXVI [Carta de Jeroni Pau a Bartomeu Verí. Pisa, 15 de juliol de 1476]. "Hieronymus Paulus ad Bartholomeum Verinum epistola".
[152] F. CCXXXVIv [Nota]. "Cardinalis Hispaniae, recedens a civitate Barcinona, quum esset extra portale novum ipsius civitatis, convertens se ad ipsam dixit graeco sermone haec que sequuntur. 1251". Inc.: "O civitas [ratllat magna] sancta Barcinonae".
[153] F. CCXXXVII-CCXXXVIIv [Carta de Pere Miquel Carbonell en nom de Teseu Valentí. Bolonya, 16 d'agost de 1475]. Dalt: "Jesus Christi". "Huiusmodi epistolam Petrus ipse Michael Carbonellus, barcinonius tabellio, lucubratione una edidi, adeo quod morem gererem voluntati amicissimi contribulique mei Hieronymi Pauli, jureconsulti barcinonensis, qui me suis litteris monuit ut fingerem epistolam [ratllat quam subscripto Theseo praecipi voluit ipsum; al marge a se editam ut infra post hanc e me editam et mihi directam] subscriptum Theseum [ratllat mihi; interl. ad me] dedisse, cuius rei causam is Theseus impresentia ignorat".
[154] F. CCXXXVIIv-CCXXXIX [Carta de Jeroni Pau a Teseu Valentí. Roma, 1 d'agost de 1475]. "Epistolae Hieronymi Pauli in premissis Thesei litteris enarrate tenor talis est quam is Hieronymus edidit per haec verba".
[155] F. CCXXXIXV [Notes sobre el nomenament de Francesc Carbonell com a arxiver i notari reial, el 1483 (en català)]. Rúbriques: "Provisio officii archivarii ac scribae mandamenti pro Francisco, filio meo, circa XXIII aetatis suae annum nunc constituto"; "Notaria Francisci Carbonelli, filii Petri Michaelis Carbonelli praefati". Al final: "E axí primer és stat creat archiver e aprés notari, ut supra continetur".
[156] F. CCXL-CCXLIIIIv/CCXLV [Epistolari de Pere Miquel Carbonell i Joan Vilar]. Dalt: "Iesus Christus". "Exemplum litterarum [interl. editarum], exercitationis honestae et oblectamenti gratia, super nonnullis antiquorum gravitatibus editarum ab Joanne Villario, jureconsulto, et Petro Michaele Carbonello, tabellione, [ratllat sed emendatione in aliquibus locis caret, ideo si tempus mihi supererit emendabo]". Nota del f. CCXL: "Haec et sequencia scripsit Franciscus, filius meus, in suae juventutis flore, ideo si non sunt bonis litteris scripta taceat susurator et bilinguis".
[156a] F. CCXL-CCXLv [Carta de Pere Miquel Carbonell a J. Vilar. Barcelona, 10 de juny de 1475 (en llatí)].
[156b] F. CCXLv-CCXLI [Carta de Joan Vilar a Pere Miquel Carbonell. Barcelona, 18 de juny de 1475 (en llatí)].
[156c] F. CCXLI [Carta de Pere Miquel Carbonell a Joan Vilar. Barcelona, 19 de juny de 1475 (en llatí)].
[156d] F. CCXLI-CCXLIv [Carta de Joan Vilar a Pere Miquel Carbonell. Barcelona, 21 de juny de 1475 (en llatí)].
[156e] F. CCXLIv-CCXLII [Carta de Pere Miquel Carbonell a Joan Vilar. Barcelona, 22 de juny de 1475 (en llatí)].
[156f] F. CCXLII-CCXLIIv [Carta de Pere Miquel Carbonell a Joan Vilar. Barcelona, 23 de juny de 1475 (en llatí)].
[156g] F. CCXLIIv-CCXLIII [Carta de Joan Vilar a Pere Miquel Carbonell. Barcelona, 27 de juny de 1475 (en llatí)].
[156h] F. CCXLIII-CCXLIIII/CCXLV [Carta de Pere Miquel Carbonell a Joan Vilar (s'interromp). Barcelona, 28 de juny de 1475 (en llatí)].
[156i] F. CCXLIIIIv/CCXLVv [Carta de Pere Miquel Carbonell a Joan Vilar. Barcelona, 9 de juliol de 1475 (en llatí)].
[157] F. CCXLIIIIv/CCXLVv [Anul·lat amb tinta]. "Inventarium omnium librorum mei, Petri Michaelis Carbonelli, scribae et archivarii regii [...]".
[158] F. CCXLVI-CCLIIv [Florilegi]. Dalt: "Jesus Christus". "Auctoritatum diversorum doctorum liber incipit foeliciter". Inc.: "'Melior est certa pax quam sperata victoria' (Petrarca)". Expl.: "'Primus gradus stultitiae est se credere sapientem' (idem [i. e. Petrarca])".
[159] F. CCLIII [Ciceró]. "Tullius, De amicitia, a cuius libro haec excerpta fuere".
[160] F. CCLIIIv-CCLIIIIv [Pere Miquel Carbonell]. "Cobles fetes per Pere Michael Carbonell, archiver del senyor rey, en lahor e defensió de una dama qui [ratllat era] exia del bany, segons és pintada en un drap de pinzell, ab un galant qui la té abrassada e ab altre que sona òrguens, e altres scolten, acompanyats de una altra dama, e ab un gat que sona un lehut davant la taula que·s dinaven, e ara és retaula guarnit e comprat en l'any mil d e quattre de la nativitat de nostre Senyor. E en loch de jugar, lo dit Carbonell, a glòria de nostre senyor Déu e de la sacratíssima verge Maria, mare sua, s'és dispost compondre aquelles, ço és en les festes de Nadal de l'any de la nativitat de nostre Senyor mil cinc-cents e cinch". "Parla la dama". Inc.: "Vós, en galant, vergonya teniu poca". Al marge: "Aquestes cobles, per ésser molt deturpades per la correctió [interl. per mi] feta, he-les transcrites en tres lochs: primo en un pergamí, secundo en lo primer sistern del libre scrit de mà mia inscriptus Barcinon" [s'interromp].
[161] F. CCLV [Donació de les escriptures notarials de Pere Miquel Carbonell al seu connotari Esteve Comelles (anul·lat amb tinta). Barcelona, 10 de (?) de 1477, en poder del notari Pere Devesa]. "Donatio causa mortis de scripturis".
[162] F. CCLVv-CCLVIII [Epistolari i versos creuats entre Pere Miquel Carbonell i Guillem Fuster (en llatí)].
[162a] F. CCLVv: "Epigramma huiusmodi venerabilis et honestissimus frater Guilielmus Fusterius, conventualis monasterii Sancti Hieronymi Vallis de Ebron, barcinonensis diocesis, personuit et ipsum ad me, Petrum Michaelem Carbonellum, notarium, qui librum de dictis et factis regis Alfonsi cum aliis operibus sibi accomodato dederam, intra tempus pactum et promissum, una cum dicto libro mittere curavit". "Jesus cum beato Hieronymo". Inc.: "Optime vir Michael, quem reddo sume libellum".
[162b] F. CCLVv-CCLVIv [Carta de Pere Miquel Carbonell a Guillem Fuster. Barcelona, 28 de març de 1475]. "Litterae quibus respondetur predictis et librum restitutum iterum in commendam mitto et epigramma in quo nomen et cognomen meum contineatur fieri postulo aliaque resonantes".
[162c] F. CCLVIIv [Carta de Guillem Fuster a Pere Miquel Carbonell. Sant Jeroni de la Vall d'Hebron, 15 de maig de 1475]. Inclou 162d.
[162d] F. CCLVIIv [Guillem Fuster]. "Epigramma". Inc.: "Est Petrus Michael mihi nomen fonte tributum" [veg. 68].
[162e] F. CCLVIIv-CCLVIII [Carta de Pere Miquel Carbonell a Guillem Fuster. Barcelona, 15 de maig de 1475].
[162f] F. CCLVIIIv [Carta de Pere Miquel Carbonell a Guillem Fuster. Barcelona, 21 de juny de 1475].
[163] F. CCLIX-CCLXI [Pere Miquel Carbonell]. Dalt: "Jesus". "Aquesta és la primera obra que yo, Pere Miquel Carbonell, notari públich de Barcelona, he feta ans que fos notari, ço és en lo quart digmenga de Coresma, que comptàvem XXX de març de l'any mil CCCClIIII, per honor de una joya de santa Maria Magdalena que lo discret mossèn Montserrat Torres, prevere, posà dins la església de Sant Just de la dita ciutat [text ratllat, on es llegeix 1474]. E jatsia aquesta obra no sia axí bé composta e polida com yo volria, ara que só en edat de LXXX anys e però per ésser la primera é feta en la florida edat, no la vull abilitar sinó que·s stiga ut jacet". Al marge: "Obra [al marge biocada] de la gloriosa Magdalena parlant de penitèntia, en honor de la qual fon posada la dita joya en la església de Sanct Just de Barcelona per mossèn Montserrat Torres, prevere, e per mi en la trona de dita església expandida". Inc.: "O senyor just e rey dels dominants".
[164] F. CCLXIv-CCLXII [Pere Miquel Carbonell]. "[Ratllat Aquesta és la segona obra que yo, Pere Miquel Carbonell, notari públich de Barcelona, [al marge he feta] en lahor de la gloriosa Magdalena e per honor de la joya qui·s posà dins la església de Sant Just de la dita ciutat digmenge que comptàvem XVII de juliol de l'any de la nativitat de nostre Senyor mil CCCC setanta quatre]". Al marge, rúbrica ratllada i: "Divae Marie Magdalenae orationem tum latino tum vulgari sermone rythmisque [ratllat vallatam; interl. confectam] Petrus Michael Carbonellus, barcinonensis, [ratllat foeliciter] edidit canicula regnante anno Christi MCCCCLXXIIII". Inc.: "Ave pia Magdalena". Al final: "La present obra [ratllat és] en laor de la gloriosa sancta Magdalena [ratllat vers en laor de la ordenat en] ordenà Pere Miquel Carbonell, scrivà del senyor rey, e fou coronada digmenge que comptàvem [ratllat XX] XVI de ffebrer any MCCCCLXXVII".
[165] F. CCLXII [Pere Miquel Carbonell]. "Aliam [ratllat orationem] divae Mariae Magdalenae orationem [ratllat solutam] idem Petrus Michael Carbonellus edidit".
[166] F. CCLXII [Pere Miquel Carbonell]. "Idem alia oratio".
[167] F. CCLXIIIv [Memorial de llibres (ratllat)]. "Ut memoria teneam de litteris manu mea scriptis quas in membrana tradidi subscripto Hieronymo Paulo hoc transumptum feci ut in dicta membrana iacet: Libros huiusmodi qui sequuntur egregius vir Hieronymus Paulus, jureconsultus, contribulus ac conterraneus meus, mihi, Petro [ratllat Michaell] Michaeli Carbonello, publico notario barcinonio, deposito tradidit die videlicet sabbato IIIIo februarii anno jubilei a nativitate Domini MoCCCCoLXXVo, haec manu propria apud Barcinonem urbem scribenti, instantibus bellis". Al marge: "Postea is Hieronymus litteris cum suis hos libros mihi, Carbonello, dono dedit". Al marge, ratllat: "Pono ad memoriam quod ultra hos libros dictus Hieronymus Paulus accomodavit mihi librum appellatum Ausonium poetam in papyro et litteris impressoriae facultatis scriptum, quem [ratllat non scripsi] celeritate itineris quod is Hieronymus ad civitatem Valentiam arripuit, sibi in dicto memoriali scribere non valui, postea sibi misi". Al final: "Anno salutis moCCCCoLXXIx, mense mai, dictus Hieronymus Paulus suis cum litteris et etiam cum albarano mihi, Carbonello, dono det libros predictos et alios".
[168] F. CCLXIIIIv [Montserrat Torres]. "Dança feta per lo discret mossèn Montserrat Torres, prevere, en laor e honor de la gloriosa sancta Maria Magdalena". "Ref[r]any". Inc.: "Plorant, planyent, passant pena".
[169] F. CCLXV-CCLXVv: "Cobles del judici, fetes per mestre Antoni Canals, de l'orde de preïcadors". Inc.: "Al jorn incert quant Déu vendrà".
[170] F. CCLXVI [Montserrat Torres]. "Dança retronxada feta per lo dit mossèn Montserrat Torres, prevere, en lahor e honor de nostra Dona". "Ref[r]any". Inc.: "Pus és guerra comoguda".
[171] F. CCLXVI [Montserrat Torres]. "Altra dança semblant a la propdita, per lo trobador mateix". Inc.: "Vostre Fill supplicau".
[172] F. CCLXVIv [Montserrat Torres]. "Dança de sant Steve, feta per mossèn Montserrat Torres, prevere, en favor de monges". Inc.: "Prothomàrtyr gloriós".
[173] F. CCLXVII: "Altres cobles del judici". Inc.: "Lo jorn del judici".
[174] F. CCLXVIIv [Poema sobre Montserrat]. Inc.: "Stella splendens in montem".
[175] F. CCLXVIII [Montserrat Torres]. "Altra dança de sanct Steve. Dança feta per mossèn Montserrat Torres, prevere, a lahor de sant Steve e en favor de monjes". Inc.: "Sant Esteve gloriós".
[176] F. CCLXVIII: "Dança de la Coresma". Inc.: "Disponam-nos a fer bé".
[177] F. CCLXVIIIv [Montserrat Torres]. "Dança feta per mossèn Montserrat Torres, prevere, a laor de sanct Joan". Inc.: "De sant Joan la festa".
[178] F. CCLXIX [Montserrat Torres]. "Dança feta per mossèn Montserrat Torres, prevere, a laor de l'infantó Jesús e de la sua nativitat". Inc.: "Lo beneyt infantó".
[179] F. CCLXIXV [Montserrat Torres]. "Altre dança feta per mossèn Montserrat Torres, prevere, a laor de la nativitat de Jesuchrist". Inc.: "Vuy en aquest dia".
[180] F. CCLXX-CCLXXI [Francesc Segarra]. "Altra dança feta per un trobador de l'orde de sanct Francesch de observança appellat frare Francesch Segarra [ratllat lo nom del qual se ignore, crec yo és [...] de Sant Francesc, és fra Francesch çagarra, de observança]". "Dança en honor, laor, [interl. glòria] e reverèntia de la coronatió e conceptió de la intemerada sacratíssima e tots temps verge madona sancta Maria, advocada dels peccadors". Inc.: "Christians a supplicar". Al f. CCLXXI, dues cobles afegides per Carbonell amb les rúbriques: "Lo coble següent [ratllat he he] yo, Pere Miquel Carbonell, he ordenat"; i, ratllada: "Lo nom de l'actor".
[181] F. CCLXXIv-CCLXXIII [Jeroni Pau]. "Epistola de Hispaniarum viris illustribus, per egregium iuris utriusque doctorem Hieronymum Paulum, civem barcinonensem, contexta"; al marge: "Epistola de Hispaniarum viris illustribus". Inc.: "Hieronymus Paulus, [interl. juris studiosus] barcinonensis, Gregorio [ratllat Taurinensi; interl. Columbeto], iurisconsulto, salutem: Intellexi nuper abs te litteris redditis". Expl.: "si ad nos veneris, [ratllat ut spero] ut spero. Bene vale. Calendis [ratllat aprilis; interl. augusti] ex agro bononiensi".
[182] F. CCLXXIII [Carta del rei Ferran II al papa Sixt IV, redactada pel secretari Antonio Geraldini. Barcelona, 20 d'agost de 1475]. "Epistola aedita ab Antonio Geraldino amerino, poeta clarissimo, [ratllat pro; interl. ad] indulgentiam plenariam obtinendam pro confratria intemeratae virginis Marie almae barcinonensis ecclesiae".
[183] F. CCLXXIIIv: "Abecedari de xifres".
[184] F. CCLXXIIIv: "Aquesta és la cifra que m'ha tremès de la ciutat de Valèntia Francesch, mon fill, a vii de janer any MCCCCLXXXXIi, la qual li donà lo senyor misser Barthomeu de Verí perquè le·m tremettés e yo la guardàs bé, e perquè no·s perdés aquella he volgut açí registrar, ut sequitur". Al final: "Vide in sequenti folio eandem etiam sed speciosius [falta]".
[185] F. CCLXXVI [Carta de Pere Miquel Carbonell a Jeroni Pau. Barcelona, 1 de febrer de 1475]. "Epistola quibus elementis Barcinona scribi debet solicite inquirens".
[186] F. CCLXXVIv-CCLXXVIIIv [Carta de Jeroni Pau a Pere Miquel Carbonell. Roma, 13 de juny de 1475]. "Epistola quibus elementis Barcinona scribatur prudenter respondens".
[187] F. CCLXXVIIIv-CCLXXIX [Carta de Pere Miquel Carbonell a Jeroni Pau. Barcelona, 6 de juliol de 1475]. "[Ratllat Prefatus [interl. etiam] tabellio] De fide marmorum quibus elementis Barcino [ratllat na] et Tarraco scribi [ratllat scribantur; interl. deceant epistola] accuratius respondet Carbonellus".
[188a] F. CCLXXX [Jeroni Pau]. Al marge: "En aquest spay ha ésser pintada la mà per saber de cant". Sota: "Hieronymus Paulus, jurisconsultus barcinonensis". Inc.: "Haec manus, o lector, brevibus signata figuris".
[188b] F. CCLXXX [Montserrat Torres]. Inc.: "Qui vol saber de cant la gentil art". Al marge: "Mossèn Torres".
[189] F. CCLXXXV [Jeroni Pau a Pere Miquel Carbonell]. Al marge: "Hieronymus Paulus, barcinonensis, ad Petrum Michaelem Carbonellum, contribulem ac [ratllat et] conterraneum suum, hanc mittit orationem" [segueixen notes ratllades]. "Loquitur Claranus". Inc.: "Ad cenam veniens vespera comperi Ysidorum, [ratllat Originem] Originem, servulum". Expl.: "Nunc tu, curiose lector, divinato quid haec nostra errabunda pagina luserit".
[190] F. CCLXXXI-CCLXXXIv [Rúbrica ratllada]. "Excerpta ex poetis et oratoribus maximis, quae Hieronymus Paulus, iureconsultus, sate examinavit et eorum accentum cum rubro [ratllat appuntuavit] punctavit". Al f. CCLXXXI: "Nota huiusmodi verba rubris seu coccineis virgunculis signata Hieronymus Paulus ad Petrum Michaelem Carbonellum mittit, quatinus accentum noscat atque rideat [interl. et cacchinet] quum audierit sciolum [ratllat legentem] orationis lectorem [ratllat illa] his accentibus refertae quam postridie ad eum tabellario dederat". Al marge: "Verba sequentia tenent accentum in virgulis rubris vel colore coccyneo depictis, testibus Hieronymo Paulo, barcinonensi, [ratllat Paulo] et aliis [ratllat et orthographia quae in [...] habentur; interl. in accentu peritos], sed imprimis legatur epistola quam ipse Hieronymus edidit ad movendum risum ab auditoribus [ratllat satis] audientibus lectorem [interl. etiam sciolum] cuius verba sunt haec: “Ad coenam veniens, etc.' Inseratur". Al final: "Ex Tortellio et Aulo Gellio et aliis".
[191] F. CCLXXXIv [Carta de Pere Miquel Carbonell a Francesc Casa-saja (en llatí). Barcelona, 1475]. "Epistola".

Observacions: 

Miscel·lània humanística en què el compilador, Pere Miquel Carbonell, va treballar durant més de quaranta anys, formada a partir de llibres propis i d'obres proporcionades o dedicades per amics i col·legues (Bartomeu Verí, Jeroni Pau, etc.). Aquests també hi intervenen: el seu fill Francesc Carbonell, p. e., com a copista. Segons Vilallonga (2000: 649-651), als Adversaria hi ha, encara, un autògraf de Pau, però la prova aportada és un text copiat per Carbonell "pro Hieronymo Paulo" (f. CLXXXVIIv); creiem que cal recuperar una antiga hipòtesi de l'autora (Pau 1986: II, 211-213), segons la qual la mà que anota i corregeix l'Hymnus panaegyricus pot ser la de Pau, més que més perquè el testimoni de Carbonell és clar: si la còpia no és prou polida, "non enim culpa fuit scribentis sed edentis, qui post illius editionem multa emendavit et resecavit atque addidit" (f. LXXVIII); la mà reapareix als f. LXXV, LXXVI, LXXVIII-LXXXV, LXXXIIII, CCv (en les Regles d'esquivar vocables, una altra obra en què el mateix Carbonell documenta la participació de Pau), CCXXXVI i CCLXXX.

En morir Carbonell, el volum va restar en poder de la família. A principis del XVII el trobem en mans d'un parent per la banda materna, l'historiador Jeroni Pujades, que hi fa alguna anotació i l'utilitza en les seves investigacions epigràfiques. La presència de la mà de Pujades als Adversaria és un nou argument per identificar el còdex amb els Memorables o Memorials, l'autògraf de Carbonell en poder de Pujades que Bofarull considerava perdut (Carbonell 1864-1865: I, 132-134); als Adversaria es poden trobar les citacions, referides a inscripcions romanes, de la Corònica i la seva primera versió, el Calamicleon. Pujades cita una altra peça dels Adversaria, l'epístola de Pau sobre el nom de Barcelona, que corria manuscrita entre coetanis com Dídac Montfar-Sorts i Jaume Ramon Vila. Villanueva projectava editar els versos de Pau i les inscripcions a partir del còdex gironí (1803-1852: XII, 114-115); finalment en va copiar algunes parts, avui a RAH, ms. 9/4560, descrit per Früh (2005: 197-199).

El volum aglutina l'obra d'un grup d'autors que comparteixen espais professionals (cort, Cancelleria i Audiència reials) i l'interès per les novetats de l'humanisme d'expressió llatina que arriben d'Itàlia. Algun nom es retroba al De viris illustribus catalanis de Carbonell, adaptació al món cultural català d'una obra de Fazio, l'un i l'altra inclosos al còdex, en forma fragmentària la segona. El De viris és un testimoni de la consciència de formar part d'un corrent de renovació literària els orígens del qual el compilador remunta al Magnànim. Carbonell converteix Pau en la primera figura literària del grup i en copia obra en vers i prosa als Adversaria, però també de Bernat Descós, Joan Ramon Ferrer, els Geraldini, Francesc Vicent, etc., al costat d'obres de temàtica religiosa i tradicional de Montserrat Torres, prevere del cercle familiar del compilador, del franciscà Francesc Segarra o d'un cant de la Sibil·la atribuït a Antoni Canals, als quals afegeix la seva pròpia producció, des de la primerenca poesia de certamen fins a inscripcions, tractats i epístoles en llatí.

La varietat de gèneres representats al ms. és un reflex dels amplis interessos culturals del compilador i els seus amics. Hi ha textos mèdics (Matthaeus Silvaticus), astronòmics (Bernat de Granollacs), autors clàssics i cristians (Ciceró, Marcial, Horaci, Persi, Sili Itàlic, Prudenci), pares de l'Església (Basili, Joan Crisòstom, Agustí, Jeroni), medievals (Hug de Sant Víctor, Nicolau de Lira, Llull, Petrarca), textos devocionals, profecies polítiques, florilegis i epigrames anònims de tradició clàssica i medieval que Carbonell copia tant en les seves miscel·lànies privades com en els protocols notarials i els registres cancellerescos, notícies biogràfiques sobre familiars i coetanis del compilador, correspondència erudita amb amics (Francesc de Casa-saja, Guillem Fuster, Jaume Garcia, Jeroni Pau, Joan Vilar, etc.), obres gramaticals i lexicogràfiques (Alexandre de Villadei amb addicions de Llucià Colomines, Regles d'esquivar vocables o mots grossers o pagesívols), el primer recull de materials epigràfics conservat de la Corona d'Aragó i diccionaris d'abreviatures epigràfiques. El capítol de fonts italianes modernes inclou tant personatges que es mouen en l'òrbita dels Trastàmara hispànics i napolitans, com ara Fazio i els Geraldini, com d'altres noms de perfil més tradicional, com els frares Roberto Caracciolo i Michele Carcano, a més de discursos i epigrames relacionats amb Roderic de Borja i la seva entronització com a Alexandre VI (Sebastiano Badoer). El caràcter privat dels Adversaria permet incloure-hi observacions polítiques més personals (cf. la referència a Jaume Pau).

Al llarg del volum retrobem els epigrames, sentències i notes usuals dels llibres de Carbonell. P. e., al marge del f. III, nota sobre les grafies "Ferdinandus" / "Ferrandus", amb remissió a l'autoritat de Pau: "Nota quia non bene scribunt qui scribunt Ferdinando, quia Ferdinando non est latinum, immo debent scribere Ferrando, ut vulgo eius nomen dicitur Ferrando et sic est declinandus Ferrandus, Ferrandi. Teste hic Hieronymo Paulo, barcinonensi, et aliis peritioribus doctoribus, poetis et oratoribus". Entre les novetats, destaquem, a la contracoberta anterior, una nota en català del 14 d'abril de 1516 sobre la il·luminació d'un llibre d'hores, potser el citat en el seu testament, encarregada a Joan Gonçalvo. Ib., al·lusió a una profecia d'Hildegarda sobre els mendicants que llegeix "in codice praetitulato inscripto Barcinon, circa finem" (l'obra homònima de Pau es va publicar a Barcelona el 1491). Al f. [1] prel., notícia sobre "lo meu repertori scrit de mà mia de l'art de notaria", prestat al notari Joan Mates el 1476, tal vegada la compilació de Dresden (Sächsische Landesbibliothek, ms. B 156).

Al f. XLVIIIIv hi ha la nota autògrafa de Pujades, ja esmentada, al marge de la inscripció del sepulcre de Filippo Strozzi, mercader florentí i ciutadà de Barcelona, a l'església de Sant Francesc de Barcelona (1445): "De[inceps] anno 1619 sibi hoc sepulcrum usurpavit dominus Petrus Soler, de Regio Consilio, deletis his characteribus et novis impositis".

[9c]: en un altre lloc hem proposat d'identificar-ne l'autor amb el tortosí Francesc Vicent, prior de Tarragona, diputat eclesiàstic del General, poeta en llatí i autor d'un recull epigràfic desconegut, en curs d'edició, dedicat a Pere de Cardona en la seva etapa de bisbe d'Urgell (1472-1515), que té elements comuns amb el de Carbonell: Ad reverendissimum in Christo patrem et dominum dominum Petrum de Cardona, miseratione divina episcopum urgellensem, Francisci Vincentii, dertusani iurisconsulti, registrum in quo gentilium epigrammata lapidibus Tarracone descripta ponuntur (Wolfenbüttel, Herzog-August-Bibliothek, Cod-Guelf. 20.11.Aug-4to, f. 179-222). En transcrivim la dedicatòria: "Tempus in eternum, presulum dignissime, salve: / Quos presserant saxis gentiles titulos urbe / cernere metropoli poteris, apte presul. / Pars maior antiquis periit consumpta ruinis; / hos tamen et mea sustulit arte labor. / Iusseras illorum recondere singula recte / dicta; libens feci, devia cuncta petens. / Unicus ex magnis queris gentilia viris / nostra, quos insignes patria dulcis habet. / Multa iam antiqua retines preclara sepulta, / cuius et ingenio contulit alta Deus. / Animus increscit, virescit culmine virtus; / hinc decus immenssum, hinc tibi magnus honos. / Nam tua nec fato merita nec morte peribunt, / sed nomen et fama, gloria laudesque manebunt. / En conor infessus preces diu fundere summo / Numini quo dignum servet te laude colendum, / prosperos et tibi tribuat innumeros annos, / atria confluxis preparet celestia fatis. / Qui tibi non lente vivens obsequia prestat, / hoc tibi pro digno carmine tulit opus. / Iamque vale, floridas torquent mea carmina tubas: / serva, memor mei, dulcia iussa Dei". Pel que fa al personatge objecte dels versos de Vicent als Adversaria, el cartoixà Joan Fort, recordem que, tot i que el seu llibre de revelacions no s'ha conservat, se'n poden trobar passatges al ms. 854 de la BC i, sobretot, una versió siscentista al ms. 9/83 de la BPG (Toldrà 2003).

[155]: la notaria o document original en pergamí pel qual Francesc és nomenat notari reial, "és recondida en lo plech hon yo tench les mies auctoritats, que és dins la caxa ab dos panys e dues claus hon tenc los testaments que yo reeb e no són publicats", no conservat (f. CCXXXIXV).

[162]: es conserven dues còpies autògrafes del testament que Guillem Fuster va redactar el 28 de setembre de 1471, abans d'ingressar als jerònims de la Vall d'Hebron (ADB, Sant Jeroni de la Vall d'Hebron, capsa 18, 49). N'extractem els passatges referents a llibres: "E plau-me que·ls libres que he portats en dit monestir, exceptats les concordances de la Bíblia e lo primer libre de Bonaventura sobre·l mestre de Sentències, los quals comprí de un home de Manresa per XVIII lliures; ítem, lo mestre de les Sentències, Pere Elies major, Frugell qui tracta de prosòdia e orthographia, les epístoles de Gasparí, i psaltiri en pregamí, los quals vull stiguen en la libraria de dit monestir, sien venuts e les pecúnies servexquen en la fàbrica de dita creu" (una creu de plata que ordena amb els seus diners per al monestir); "vull, emperò, que de dits mos libres sien reservats e donats, com disposició de temps ho portarà, a mossèn Berthomeu Fuster, cosín germà meu, del loch de Guimerà, un Doctrinal que ell me emprestà de porgamí, una lectura de París en paper, un Boeci De consolació sisternat de porgamí de forma de full, i Ebrat de porgamí, un romanç en paper tracta de la Ave Maria de forma de actes, unes hores petites de nostra Dona sisternades de porgamí segons lo modo de l'archabisbat de Terragona, uns tractats de lògica en paper en forma de actes; los quals libres li leix en compensació d'aquells III que ell me havia emprestats, ço és dit Doctrinal e unes Parts e un Ebrart. Emperò si per ma mare o germà meu [i. e. Antoni Fuster, de Guimerà] dit mon cosín germà era d'açò ja satisfet o per avant satisfet era, en tal cas dits libres sien venuts e los diners servexquen en fer dita creu". A l'esborrany hi ha anotacions posteriors autògrafes; al final: "Aquesta escriptura metí ací entre les scriptures yo, frare Guillem Fuster, en l'any MCCCCLXXXV, stant prior del dit monastir, perquè fos memòria en lo esdevenidor".

Per a l'epistolari de Carbonell, afegim una carta en català d'un amic, l'escrivà reial Guillem de Fet, en què descriu detalladament les "noves" de la trobada entre Ferran II i Lluís XII a Savona, "perquè sé haureu pleer de aquelles e que sien notades per vós per lo sdevenidor" (Savona, 2 de juliol de 1507; AMG, Manuals d'acords, 107, f. 23-24v; ed. per Batlle i Prats 1952: 258-261).

[56]: Galceran Altimir, escrivent i mestre d'aritmètica de Barcelona, consta com a mort el 1490 (BC, Perg. 523, R.22701). és documentat c. 1460 com a professor d'aritmètica en un ms. de l'ARM de finals del XV, citat per Docampo Rey 2006.

[MTS]

Bibliografia: 

ED.: [1-2, 15, 19-21, 153-154, 156, 160, 162-166, 185-187] Carbonell 1864-1865: I, 82-83; II, 237-256, 329-343, 347-382. [1, 7, 20, 21, 24, 29, 30, 34-38, 40, 42-50, 53, 62, 65, 98, 109, 110, 132, 137, 141, 147, 151, 153, 154, 181, 185-188a, 189] Pau 1986. [9c] Toldrà 2003. BDSH (M. Toldrà). [9c, 39, 56, 61, 68, 131 (fragm.), 162] Vilallonga 1991. [15, 66, 156] Ead. 1988. [80] Bover 1868: I, 355. [112] Rico Camps 1995: 107-119. [113-114] Lucero 1990-1991. Íd. 1991. [121] Llull DB IV.10. [134] Badia i Margarit 1999. [135 ] Chabás; Roca 1985. [168-180] Bofarull, M. 1875: 61-64, 102-108. [169] Requesens 2002. // DESCR:. Villanueva 1803-1852: XII, 111-115. Adroher 1956-1957. Kristeller 1963-1997: IV, 502-504. BITECA, manid 1076. El bisbe Margarit 2006: 68-69 (M. Toldrà). [41, 80, 95b, 112-114, 182] Früh 2005: 191-197. [86] Hankins 1997: I, 77. [136, 158] Villar Rubio 1995: 108-111. Repertori 1474-1620: IV, 35-64. // EST.: Sobre Carbonell veg. Repertori 1474-1620: I-III, i Repertori 1620-1714: I, ad indicem. Sánchez Mariana 1993. Vilallonga 1993: 63-72. Ead. 2000. Garrido 2003. Toldrà 2007. Ead. 2012. González Germain; Carbonell Manils 2009. Coroleu, A. 2010. Cobos; Tremoleda 2011. Pere Miquel Carbonell 2016. [8-12, 18, 22, 57-60, 95-97, 107-108, 144] Mayer 1984. Fabre et al. 1983: 114-115. Íd. 1984-2002: I, 126; II, 19, 28, 32, 34, 35, 38, 40; IV, 11, 14, 22, 92, 107. Gimeno Pascual 1997: 37. Corell 2002-2008: I, 30. Guzmán 2002. Ead. 2008: 18-19. [9c] Garzón 2001. Íd. 2005. Toldrà 2003. González Germain 2013. [39, 66] Ferrer, J. R. 2006. [134] Colón 2001. Ferrando 2002: 67-98. Entorn de les Regles 2005. Badia i Margarit 2007. Colón; Ferrando 2011. Vilallonga 2013.

 

 

 


 

Institut d'Estudis Catalans. Carrer del Carme, 47; 08001 Barcelona.
Telèfon +34 932 701 620. Fax +34 932 701 180. informacio@iec.cat - Informació legal