• Cerca general
  • Cerca per camps
  • Cerca per matèries

 

 

 

 

 

Id MCEM: 1387

Ciutat Barcelona

Biblioteca / Arxiu:  Biblioteca de la Universitat

Signatura: Ms. 181

Signatures antigues: 16-5-5

Data: 1734

Llengua:  Llatí, castellā, catalā

Suport: Paper

Mides: 202 x 155 mm

Folis: 1 prel. + f. 1-121 en llapis, discontínua (p. 1-99=f. 2-[51] de l'anterior) + 4

Copista: 

Enquadernació:  Pergamí

Llom: "Comas | Retor" (al lloc del teixell, en ploma)

Procedència:  "Ad usum fr. Josephi Vantallola", "Jacobus Soler et Planas &c,alumnus" i "Dominus hujus libel. est fr. Danta, nomi. Josephus" (al foli de guarda inicial). Veg. Observacions

Estat de conservació: 

Ornamentació:

Matèries: Retōrica i počtica , Poesia

Autor:  Segimon Comes i Vilar (1685 c.-1740)

Títol:  Brevis rethoricae cursus

Contingut

[1] F. 1: "Brevis rethoricae cursus ex ciceronianis praecipue praeceptis et orationibus summa diligentia collectus a reverendo Sagismundo Comas et Vilar, presbitero, U. J. D., necnon in Barcinone Universitate [afegit: an. 1734]".
F. [2] (p. 1): "Proemium". Inc.: "Brevem, charissimi discipuli, nullo verborum fausto, vobis offero rhetoricae cursum, fructum ambiens". Expl.: "curiae gloriam vestramque brevi cedat utilitatem. Valete".
F. [2-3] (p. 1-3): "Praeludia rhetoricae". Inc.: "Nomen rhetorica graecum est, deductum ad hac dictione, 'Rheos', quae latini sonat 'Fluo'". Expl.: "de quibus singulis sigillatim Deo duce disputabimus".
F. [3-85v]: "Liber I. De inventione". Inc.: "Inter rhetoricae partes primum locum obtinet inventio". Expl. ("Liber quintus. De pronuntiatione", "Caput ultimum. De pronuntiatione"): "et caelestis curiae civium laudam et in vestram, demum, utilitatem".

[2] F. [85v]: "Títol. Liber unicus de progimnasmatibus".
F. 86. Inc. [preàmbul]: "Ut incepta rhetoricae praecepta ante perfectam orationem ad acta conferre possent". Expl.: "simulacra existimantur".
F. 86-[92v]: "Cap. 1 de pro minoribus". Inc.: "Progimnasmata minora sex numerantur, fabula scilicet narratio, etopeya, descriptio, locus comunis et comparatio". Expl.: "laudat et contrario firmat solvendo suadet".

[3] [92v]: "Tractatus de cosncribendis epistolis".
F. 93. Inc. [proemi]: "Quantumvis, charissimi discipuli, conscribendae epistolae methodus ex rethoricae partibus erui facillissime potuit, cum tamen hoc". Expl.: "commodius assuescatis. Art.1, in quo, quid et quotuplex sit epistola proponitur".
F. 93-[100v]: "Articulus 1, in quo, quid et quotuplex &c". Inc.: "Epistola, quam literatum nomine latine cognoscimus, sic a Cicerone describitur, qua conciones". Expl.: "facilem comparabis si Ciceronis epistolas attente perlegeris. Fac valeas meque mutuo diligas".

[4] F. 101-108: "Regles breves para la poesía castellana y catalana". Inc.: "Golfo dilatado no cabe en cauze reducido. Esto solo es, amados discípulos, oy mi intento: daros de la poesía castellana no más que los primeros rudimentos en bien abreviados períodos, si bien suponiendo las noticias más prezisas mejor se alcança con la práctica de los poetas". Expl.: "pues no está la habilidad en hazer versos, sí solo en hazerlos bien y buenos. Index libro capit[u]lorum arte et paragra. hujus operis".
F. 109-[112v] [Índex del contingut]. Inc.: "Proemium. Praeludia rhetorica". Expl.: "Index aphabeticus verborum hujus operis sequens est titulus".
F. 113-116 [Index alphabeticus]. "Litera A". Inc.: "Acclamatio". Expl.: "Vituperatio". A continuació es llegeix: "Ventallola".

[5a] F. 117: "Carmina ad divam Magdalenam sub cruce Domini stantem". Inc.: "En peccatrix crinibus in crucis arbore passis, / Christi supremum corde tenens hiacutum". Expl.:"guttarum illius digitos tavit speciosos, / extempto illius perata remis afuerunt. Finis".
[5b] F. 177v: "Ad divum Dominicum". Inc.: "Haereticis detrimentis sectisque nefandis, / nonvaculus terre orbis erat simulatque refertus". Expl.: "quod sit iter monstrantium ad sydera coeli, / et Domini famulus multis irtutibus uber".

[6a] F. 119-120: "Oratio de matre occisum in bello filium deplorante sit haec". Inc.: "Quis sit animus matris in liberos". Expl.: "videtis furorem hostium".
[6b] F. 121-121: "Oratio de matre occisum in bello filium deplorante sit [ratllat: haec]". Inc.: "Quis sit animus matris in libros". Expl.: "ad fortunam vitam servabat". [6a] i [6b] són dos exercicis sobre el mateix tema, amb igual inici però amb desenvolupament i acabament diferents.

Observacions: 

El núm. [4] inclou diversos fragments de poesia en castellà i en català. Al revers del f. 1, s'ha copiat: "Deus. Codiciis istitus dominum si noscere flagras inspicies infra iscrito visio ibi Josephum. Palladis ut Ventallolam cognominem signor. Ne scribam vanum, duc pia virgo manum". Als f. 117v-118 hi ha diverses notes que ens indueixen a pensar que aquest manuscrit va pertànyer al convent de Santa Caterina, de Barcelona. Cal destacar la següent nota, que transcrivim parcialment: "Las pensions que lo convent de Santa Catarina correspon y fa tots los anys al pare fra Joseph Ventallosa ara a 4 per cent són per lo ordre següent [...]" (f. 118).

[JMC]

Bibliografia: 

DESCR.: Miquel i Rosell 1958-1969: I, 231-232. // EST.: MCEM 1754.

 

 

 


 

Institut d'Estudis Catalans. Carrer del Carme, 47; 08001 Barcelona.
Telèfon +34 932 701 620. Fax +34 932 701 180. informacio@iec.cat - Informació legal